Twente

Lonnekermeer

Lonnekermeer
Lonnekermeer  Foto Marco Gerritsen
N 52° 29.556' E 006° 12.077'

Meren, beken, vennen, bos, heide én libellen rond een historisch landhuis, dat is Landgoed Lonnekermeer. Een waterrijk natuurgebied ten noordoosten van Hengelo waar we zuinig op zijn vanwege de bijzondere dieren en planten die er voorkomen. En ook vanwege de cultuurhistorische waarde van het gebied; het is een landgoed dat ooit een Twentse textielfabrikant als eigenaar had.

Natura 2000

De heide, hooimaten en vennen die in het Lonnekermeer liggen, hebben in de loop der jaren natuurwaarden gekregen die voor Europese begrippen bijzonder zijn. Daarom is het Lonnekermeer aangewezen voor Natura 2000, het Europese netwerk van bijzondere natuurgebieden. De afgelopen jaren is grootschalig natuurherstel uitgevoerd om deze bijzondere natuur te beschermen voor de toekomst.

Geschiedenis Lonnekermeer

Het Lonnekermeer is gevormd in de voorlaatste ijstijd, zo'n 100.000 jaar geleden. Het natuurgebied ligt precies op de grens van de stuwwal van Oldenzaal en het bekken van Hengelo, waar het ijs grote delen van de bodem wegschraapte. Nog steeds is het patroon te zien van de beken met kwelwater die uit de stuwwal stroomden.

Gordel van landgoederen uit de 19e eeuw

Het Lonnekermeer maakt deel uit van een gordel van 19e-eeuwse landgoederen rondom Enschede en Oldenzaal. De meeste daarvan zijn aangelegd tussen 1880 en 1930, de hoogtijperiode van de Twentse textielindustrie, en hadden een Twentse textielfabrikant als eigenaar. Deze zogenoemde 'Landgoederen van Textiel' lagen destijds in een uitgestrekt landschap met heidevelden, buurtschappen en essen. Vanaf het moment dat de eigenaren de grond commercieel gingen exploiteren, veranderde het landschap drastisch.

Landgoed Lonnekermeer
Landgoed Lonnekermeer  Foto Ruud Ploeg
Villa Lonnekermeer
Villa Lonnekermeer  Foto Marco Gerritsen
Vloeideide Lonnekermeer
Vloeideide Lonnekermeer  Foto Martijn Horst
“Het gebied verdroogde langzaam, waardoor veel bijzondere planten en dieren werden bedreigd. Gelukkig zien we nu herstel; de heide kiemt weer!”
Jacob van der Weele, ecoloog bij Landschap Overijssel

Waterpartijen

De waterpartijen op Landgoed Lonnekermeer zijn ontstaan als gevolg van afgravingen ten behoeve van de ophoging van de spoorlijn, ruim honderd jaar geleden. Door de rust en het schone water hebben de twee meertjes, het Grote meer en het Kleine meer zich ontwikkeld tot gebieden met een verrassend hoge natuurkwaliteit.

Het Kleine meer is flink onder handen genomen. Nadat hij is drooggelegd is de sliblaag op de bodem weggehaald en zijn alle karperachtigen weggevangen. Deze vissen woelen de bodem om, waardoor het water troebel werd. Nu is er meer doorzicht in het water. Datzelfde willen we bereiken in het Grote Meer. Daar wordt in etappes het slib weggehaald met een duwboot. Dat zet de verlanding, veroorzaakt door de massale aanwezigheid van waterlelie en gele plomp, terug. Schoner water betekent dat in beide meren meer onderwatervegetatie tot ontwikkeling kan komen. En dat is wat de gevlekte witsnuitlibel nodig heeft voor z’n voortplanting.

Het Lonnekermeer is in ons land één van de belangrijkste leefgebieden van deze libellensoort. Libellen doen het sowieso goed bij de meren. In totaal zijn er 27 soorten aangetroffen, waaronder glassnijder en vroege glazenmaker. De aanwezigheid van de bijzondere oostelijke en de gevlekte witsnuitlibel was mede aanleiding om het Lonnekermeer op te nemen in het Europese netwerk Natura 2000. Ook het Gibraltarven is leeggepompt en ontdaan van een dikke sliblaag. De waterkwaliteit is flink verbeterd. Er komen alweer zegges en moerashertshooi voor op de oevers. Bomen rondom het ven zijn ook weggehaald, dus is er meer licht. De omstandigheden maken een mooie ontwikkeling mogelijk.

Gevlekte witsnuitlibel
Gevlekte witsnuitlibel  Foto Jacob van der Weele
Glassnijder
Glassnijder   Foto Mark Zekhuis
Vroege glazenmaker
Vroege glazenmaker   Foto Jacob van der Weele
04_AlexanderE_3531

Terreinbeheerder Alexander vertelt:

"Het Lonnekermeer is mooi door de afwisseling en vele doorkijkjes. Het is ook spannend, er is zoveel gebeurd. Denk aan die twee meren, die zijn ontstaan door zand af te graven. Dat is allemaal handmatig gedaan. Dat moet een helse klus zijn geweest en dat raakt me elke weer als ik erlangs loop. Maar dat geldt ook voor de schoonheid van de hooimaatjes, de laatste relicten van een oud landbouwsysteem. Door de aanwijzing voor Natura 2000 kunnen we het gebied als een prachtige natuurparel behouden. Je kunt er heerlijk wandelen en van de rust genieten. Een groot contrast met de directe omgeving met woonwijken, infrastructuur en een vliegveld. Benieuwd naar de ingrepen die we deden voor de natuur in het Lonnekermeer? We hebben een mooie wandelroute uitgezet die je langs de highlights van dit afwisselende natuurgebied voert. Deze route staat hieronder en heet Enschede Lonnekermeer en is 3,3 kilometer lang."

Lonnekermeer

Lees meer over het afwisselende landgoed Lonnekermeer

Lees de Groene Verdieping

Ontdek het Lonnekermeer

De oeverbegroeiing van de meren en het ven op Landgoed Lonnekermeer is inmiddels weer een fijn thuis voor veel dieren en insecten, waaronder de zeldzame gevlekte witsnuitlibel. Andere bijzondere planten en dieren die je tegenkomt zijn bijvoorbeeld de glassnijder, vroege glazenmaker, grote weerschijnvlinder, kleine ijsvogelvlinder, heideblauwtje, levendbarende hagedis, heidesabelsprinkhaan en blauwgraslanden (hooimaatjes), vochtige heide, droge heide en heischraal grasland. Ontdek het tijdens de mooie wandelroutes in het gebied!

Landgoed Lonnekermeer, boswachtershuis

Help mee; elke m2 telt!

Wil jij bijdragen aan het behoud en herstel van natuurgebieden zoals het Lonnekermeer? Er zijn allerlei manieren waarop je kunt helpen. Bijvoorbeeld door je in te zetten als vrijwilliger of door donateur te worden. We zijn blij met alle bijdragen, groot en klein. Help je mee?

Levendbarende hagedis op de heide

Natura 2000-herstelmaatregelen

De natuur in het Lonnekermeer staat onder druk. Het gebied verdroogt doordat (kwel)water niet lang genoeg kan worden vastgehouden en te snel wordt afgevoerd door beken, sloten en watergangen. Daarnaast zorgen verzuring en vermesting voor aantasting van kwetsbare soorten. Afgelopen jaren zijn herstelmaatregelen genomen om de waterhuishouding en waterkwaliteit te verbeteren. Denk aan het minder diep maken van sloten en greppels en het uitbaggeren van meren en vennen.

Landgoed Lonnekermeer, villa

Landgoederen van Textiel

Landschap Overijssel heeft negen 'Landgoederen van Textiel' in beheer. Allemaal landgoederen die oorspronkelijk een Twentse textielfabrikant als eigenaar hadden en tussen 1880 en 1930 zijn aangelegd; de hoogtijperiode van de Twentse textielindustrie. Eén van die landgoederen is het Lonnekermeer. Meer informatie over het project 'Landgoederen van Textiel' vind je hier:

Eropuit

Steun natuur en landschap in Overijssel!

Dit kan al vanaf € 2,00 per maand!

Meld je aan