Oude voetsporen in Ommerschans

Highlights op deze route:

• Parkeerplaats Ommerschans

  Startpunt Ommerschans: looprichting U41. Sla linksaf, volg de markering (pijl: paars) naar U46. Markering gaat over op gele pijl tot U45. Vanaf dit punt markering (pijl: paars) tot de instructie Boslaan; Start-/eindpunt OV Balkbrug Centrum.

  

• 1

  Ommerschans: historie

  

  Ommerschans: Oude voetsporen

  Ommerschans is rond 1625 gebouwd ter verdediging tegen de Spanjaarden en in de loop van de tijd uitgebreid met bastions en ravelijnen. Vanaf 1740 dient het terrein ook als munitieopslagplaats, 'Lands Magazijnen. Eind achttiende eeuw nam de militaire functie af en nu ligt het er verlaten bij.

  Oude voetsporen: lees meer... Vereniging De Ommerschans

  

  Nieuw! Authentiek kanon

  "Ze komen eraan!" Zo moet het in 1672 geklonken hebben op de schans van Ommen. In dat jaar viel de Munsterse bisschop Bernard van Galen, ook wel bekend als Bommen Berend, Overijssel binnen met een groot leger met 42.000 man voetvolk en 17.000 ruiters. RTV oost was bij de onthulling van het kanon.

  Lees meer...

  Bij het 'kanon' staat ook een verhalenpaal. Trap rustig op het pedaal om het verhaal over dé Ommerschans met haar roerige tijden te beluisteren.

  Maatschappij van Weldadigheid

  Ooit was hier de toegangspoort tot de onvrije kolonie Ommerschans (1819-1890). Deze kolonie, bedoeld als straf-en bedelaarskolonie, was onderdeel van de Maatschappij van Weldadigheid, een maatschappelijk experiment bedacht door Johannes van den Bosch. Het hoofdgebouw bood plaats aan 1200 bedelaars.

  Video Werelderfgoed 2018

  

• Wandelkeuzepunt U41

• 2

  Hist begraafplaats Ommerschans

  

  Historische begraafplaats

  De omheinde begraafplaats van bedelaarskolonie Ommerschans is in 1821 in gebruik genomen. Het voorste gedeelte is de laatste rustplaats van de ambtenaren van de kolonie, het achterste gedeelte was voor de kolonisten. De witte kruizen zijn geplaatst op de graven van overledenen van kliniek Veldzicht.

  Lees meer

  Informatiehut Ommerschans

  Op het fundament van het voormalige baarhuisje is een informatiehut geplaatst door stichting participatieproject De Ommerschans (foto). Er staat ook een grote houten bank voor de vermoeide wandelaar(s).

  

• Wandelkeuzepunt U46

• 3

  Hoeve nr. 4 in Ommerschans

  

  Historie Hoeve Nr 4

  Dit is één van de 21 hoeves uit de voormalige kolonie Ommerschans. Na sluiting van de kolonie, werd de boerderij als zuivelhoeve in gebruik genomen voor jongens van rijksopvoedingsgesticht Veldzicht (1894-1930). Nu is het eigendom van familie Hiemstra. Zij runnen een biologisch melkveebedrijf.

  Hoeve No 4

  

  Plattegrond Ommerschans, circa 700 hectare groot (rond 1818) met limiethuisjes (rode blokjes) op strategische punten (bewaking)en circa 20 hoeve's (lichtbruine blokjes), waarvan er nu nog een aantal zijn, zoals deze hoeve Nr.4 aan Balkerweg 72. Bron: RAAP-Rapport 2216, 2010.

  Smederij Bart Hiemstra

  Pal naast de historische kolonieboerderij bevindt zich smederij Hiemstra. De jonge Bart Hiemstra is zeer gedreven om het oude smedenambacht in ere te houden. Het bijwonen daarvan is een belevenis!

  Lees meer

  

• Wandelkeuzepunt U49

• 4

  Canadabos en houtwal

  

  De naam 'Canadabos'

  De naam 'Canadabos' was al ver voor de tweede wereldoorlog bekend. Men vermoedt dat de naam 'Canadabos' ontleend is aan de arbeiders die hier te werk werden gesteld. Gezien de lange weg naar dit ondoordringbare dennenbos, werd al gauw gezegd: ''t is net de weg naar Canada'.

  Lees meer

  Houtwal

  Een houtwal werd aangelegd om vee en wild te keren en als eigendomsgrens voor de boer. Zo'n houtwal wordt ook wel wildwal of eswal genoemd, of 'oude veedrift'; een zandweg die tussen dorpen en heidevelden of graslanden in lagere delen van een gebied liep, zoals 'Ommermoer'. Klik op de link:

  Landschapsgeschiedenis

  

• Wandelkeuzepunt U45

• Alternatief wandelpad

  De hoofdroute gaat naar links over de 'stepping stones'. Staan de stapstenen te ver onder water? Keer dan terug naar het brede zandpad en loop naar het knooppunt U43. Vervolg de markering (pijl: paars) tot de instructie Boslaan: Start-/eindpunt OV Balkbrug.

  

• 5

  Mysterie Ommerschans ontrafeld

  

  Mysterie Ommerschans ontrafeld

  Met het uitdiepen van grachten, herstel van het ravelijn, het plaatsen van verhaalpalen en 'stepping stones' in de gracht werd de rijke geschiedenis van de voormalige vesting de Ommerschans weer zichtbaar gemaakt. In de punt van het ravelijn is het verhaal te beluisteren.

• 6

  Een ravelijn

  

  Oude ravelijn in ere hersteld

  In ere hersteld, de oude ravelijn uit de achttiende eeuw. Deze ravelijn, een driehoekig buitenwerk van de vesting, heeft een licht oplopend vlak waarachter de manschappen beschermd stonden opgesteld en is omgeven door een ravelijnsgracht. Trap op 't pedaal voor de geschiedenis 'Ommerschans'.

• Wandelkeuzepunt U43

• 7

  Oude verbindingsweg

  

  Oude Schansweg

  Rond 1740 vond de uitbreiding plaats van de verdedigingsschans tot een van de grotere munitieopslagplaatsen van Nederland. De doorgaande route van het zuiden naar het noorden van Nederland liep om de schans heen. In 1832 was het (halfverharde) zandpad (wat nu Oude Schansweg is) de verbindingsweg.

  Rondwandelingen Ommerschans
• 8

  Voormalige moestuin Veldzicht

  

  Tuinen Rijksopvoedingsgesticht

  Het enige overblijfsel van de voormalige tuin van het rijksopvoedingsgesticht Veldzicht, is de roodstenen muur waar de fruitbomen langs werden geleid. Fruit was vroeger een luxe product en kwajongens klommen daarom ook wel eens over die muur om wat te jatten. Of het 'gestolen' goed ze ook smaakte?

  

• 9

  Koloniewijk en natuurbeheer

  

  Koloniewijk

  De naam herinnert aan de kolonie 'Ommerschans' van de 'Maatschappij van Weldadigheid'. Klik op de link om kennis te maken met alle zeven koloniën (Drenthe, Overijssel, België). De koloniewijk is nu een afwateringssloot.

  Maatschappij van Weldadigheid

  Natuurbeheer landschap

  Landschap Overijssel beheert de kleinschalige bosjes en graslanden (op de kaart geel gemarkeerd) rond korenmolen de Star. Via de grondwaterstand, kunnen we op een positieve manier invloed uitoefenen op de natuur.

  Agrarisch natuurbeheer

  

• Wandelkeuzepunt A12

• 10

  Korenmolen de Star

  

  Historie molen de Star

  De molen aan de Koloniewijk, een zijwijk van kanaal de Dedemsvaart, is gebouwd in 1848. Vanaf de kruising Balkbrug had je toen zicht op de molen. Om graan te lossen kon men met een puntertje tot in de molen varen. In 1974 is de molen verplaatst naar de huidige locatie.

  Het Magazijn

  Het Magazijn is oorspronkelijk gebruikt als opslagplaats voor onderhoudsmaterialen voor kanaal de Dedemsvaart, en stond dichtbij de molen. Na het dempen van het kanaal is het Magazijn verplaatst naar de huidige locatie. Het Magazijn en korenmolen de Star zijn industriële monumenten.

  

  Hedendaagse bedrijvigheid...

  Vrijwilligers van molen de Star en hun vrienden houden de geschiedenis levend en organiseren regelmatig activiteiten, o.a. op Nationale Molendag (in mei), Open Monumentendag (in september) en tijdens plaatselijke wandel- en fiets-evenementen.

  Openingstijden molen

  

  Streekproducten molenwinkel

  In principe is molen de Star op elke zaterdag van 10 tot 16 uur geopend, zo ook het winkeltje in 'Het Magazijn' met streekproducten (meel / bakproducten, kaassoorten van 'De Weldaad' en droge worst van boerderij Uut 't Veld).

  

• Boslaan; start-/eindpunt OV

  OV-reiziger: bewandel Boslaan tot nr. 92 (wit huisje met rieten dak). Sla hier linksaf, Dronkemanslaantje en maak een rondwandeling via de markering (pijl: paars gaat later over op geel) van het regionale wandelnetwerk.

  

• Balkbrug centrum

  Nabij knooppunt 15, Lunchroom Bakkerij Oegema (eigen foto): voor de bakkerswinkel een zomerterras en bij minder goed weer welkom binnen in de sfeervol ingerichte lunchroom (op zondag gesloten).

  

  Bakkerij Oegema
• 11

  OV-reiziger: tips looprichting

  

  OV-reiziger: looprichting

  OV-reiziger: wandel vanaf één van de bushaltes naar de hoofdroute. Tip: voor de juiste looprichting volg je de omhooglopende POI-nummering. (Foto dateert van voor de aanleg tunnel N377.)

  Meer routes: dag of meerdaagse
• 12

  Geschiedenis Balkbrug

  

  Negentiende eeuw en verder

  Vroeger was dit een onafzienbare vlakte met heide en in de lagere delen veenplassen. Voor de turfwinning werden in de 19e eeuw waterwegen gegraven- ook wel 'wijken' genoemd - om het veen te ontwateren en gestoken turf af te voeren. Er ontstond bebouwing langs De Dedemsvaart.

  Balkbrug, een speciale functie

  Eén van de drie belangrijke wegen die van het zuiden naar het noorden van ons land liep, moest vanwege de aanleg van kanaal De Dedemsvaart van een brug voorzien worden. De brug kreeg een speciale functie, namelijk een beweegbare balk; 'de balkbrug'. Zo komt het dorp aan zijn historische naam.

  

  Beeldbank Avereest (HVA) Beeldbank De Ommerschans
• 13

  Rijksmonumenten in Balkbrug

  

  Historie Limiethuisjes

  Boslaan 92 laat het laatste zogeheten Limiethuisje van de kolonie Ommerschans zien, een Rijksmonument. Het werd bewoond door bewakers en hun gezinnen, die moesten voorkomen dat kolonisten konden ontsnappen. De Limiethuisjes stonden op strategische plekken (grens) in het 700 ha grote gebied.

  

  Rijksmonument Boslaan/Ommerweg

  Aan de Boslaan 13-35 en Ommerweg 7-17 en 10-28 staan nog een aantal zogeheten dienstwoningen, rond 1910 ontworpen door gevangenisarchitect Metzelaar voor medewerkers van rijksopvoedingsgesticht Veldzicht.

  Rijksmonumenten in Balkbrug

  

  Dronkemanslaantje

  Deze naam stamt uit de periode van de Maatschappij van Weldadigheid. Langs deze afgelegen weg gingen dronken kolonisten, na bezoek aan het café, terug naar de kolonie. Ondanks koloniegeld, alleen te gebruiken in de Ommerschans, lukte het sommigen toch om elders aan geld te komen voor drank.

  Lees meer

  

• Wandelkeuzepunt U44

• Thomashuis Balkbrug - Rustpunt

  Bij de voormalige kerk, nu het 'Thomashuis Balkbrug', een Rustpunt. OPEN wanneer dit bord in de houder staat. Links achter het hek kunt u iets (warms) nuttigen (prijslijst aanwezig). Vergeet niet om het hek te sluiten. Dit Rustpunt is het hele jaar geopend: In de wintermaanden welkom in het schuurtje (je mag daar ook gebruik maken van het toilet).

  

  Thomashuis Balkbrug - Rustpunt
• Wandelkeuzepunt U42

• Parkeerplaats Ommerschans