Trailrun Lemelerberg

Highlights op deze route:

• Uitspanning Lemelerberg

  De uitspanning aan de voet van de Lemelerberg is een historische locatie.

• Uitspanning Lemelerberg

  Het theehuis is geopend tijdens weekenden.

  Theehuis Lemelerberg
• 1

  Lemelerberg

  

  De Lemelerberg

  De oorsprong van die bergachtige natuurreservaat ligt een flink eind terug in de tijd, in de voorlaatste ijstijd, ruim 150.000 jaar v. chr. baanden metersdikke gletsjers zich via Scandinavië een weg naar zuidelijke oorden.

  Gletsjers

  Met ongekende kracht werd zand en grind door deze gletsjers vooruitgeschoven. Ten oosten en westen van de huidige Bemelerberg kropen ijstongen langzaam omhoog. De gletsjers duwden als reusachtige bulldozers de bevroren grond opzij.

  Stuwwallen

  Op die manier ontstonden in het landschap hoge stuwwallen ontstaan door gekantelde bodemlagen waaronder de Lemelerberg. Op de berg ligt een Dikke Steen, een enorme zwerfkei die meer weg heeft van een rots in een door bomen omringde kuil.

  Graniet

  Onderzoek maakte duidelijk dat het gaat om een steen van een Zweedse granietsoort. De stenen leeuw achter het restaurant is het symbool van de Nederlandse onafhankelijkheid in 1813 na de Franse tijd. Dit standbeeld staat er sinds 1813.

• Wandelkeuzepunt P60

• 2

  Park 1813 & de Leeuw

  

  Rode leeuw

  Hoog op zijn sokkel zit de rode leeuw. Hij waakt over de Lemelerberg en kijkt uit over Park 1813. Maar wat doet die leeuw daar?

  Hoop voor arme stedelingen

  In 1893 ging het slecht in de Nederlandse steden. Grote gezinnen leefden in armoede in kleine ongezonde huizen. De 'Oranjebond van Orde' wilde de arme stedelingen hoop bieden om aan het troosteloze bestaan in de stad te ontsnappen.

  Park 1813

  De Oranjebond kocht ‘woeste’ gronden aan om deze te laten bewerken door arme arbeiders uit de steden. Hier werd door de bond herinneringspark 'Park 1813' aangelegd ter ere van het 100 jarig bestaan van het Koninkrijk der Nederlanden in 1913.

  Waakhond

  Rechte lanen met namen van de leden van de bond en slingerende paden werden aangelegd door arbeiders uit de steden. De leeuw werd geplaatst als symbolische 'waakhond' van de Oranjebond van Orde. Hij kijkt via een rechte laan uit over het park richting het sterrenbos.

• Wandelkeuzepunt P62

• Wandelkeuzepunt P65

• Wandelkeuzepunt P64

• Ravijn met lastig pad !

  Voorzichtig bij lastig pad langs ravijn.

• 3

  Kleine en grote ravijn

  

  Smeltwater

  Wanneer je vanaf de dikke steen de oranje pijlen volgt richting restaurant en de 'Leeuw', kom je ook langs de zogenaamde 'ravijntjes'. Deze zijn ontstaan nadat het ijs smolt en snel werd afgevoerd.

• Wandelkeuzepunt P37

• 4

  De Dikke Steen

  

  De Dikke Steen

  De Dikke Steen op de Lemelerberg gold als grens teken tussen de marken Lemele en Archem. Bij het uitgraven van de steen bleek dat hij 17 voet in de grond zat en 22 voet lang was. Er bestaan verschillende volksverhalen over de steen.

  Meer over de Dikke Steen
• Wandelkeuzepunt P36

• Wandelkeuzepunt P35

• Wandelkeuzepunt P28

• Wandelkeuzepunt P27

• 5

  Top: oriëntatietafel

  

  Oriëntatietafel

  Op de kale top kun je zien dat de Archemerberg een geheel vormt met de Lemelerberg. Er staat een markeringssteen van de Rijks Driehoeksmeting: een netwerk van markeringen door geheel Nederland met behulp waarvan ons land exact in kaart kon worden gebracht. Ook is hier een handige oriëntatietafel.

  Hoogste punt

  Tussen heide en jeneverbessen staan, even klimmen naar zo’n 78 meter hoogte en dan... heel Overijssel kunnen overzien tot in Duitsland. Vanaf hier kun je het doorsteekje nemen als verkorte route terug naar het startpunt.

• 6

  Rijksdriehoeksmeting

  

  Prachtig uitzicht

  De top van de Archemerberg ligt 77,9 meter boven zeeniveau. En doordat de berg omring is door vlak land, lijkt het een echte berg. Vanaf hier kun je met helder weer Duitsland zien liggen.

  Rijksdriehoeksmeting

  Op het hoogste punt van de Archemerberg staat een zogenaamde RD-pijler: rijksdriehoekspijler. De rijksdriehoekmeting vormt de basis van het Kadaster. RD-pijlers vind je overal in Nederland op 20-30 km van elkaar.

  Satellieten

  De steen die hier staat, is een van de vaste meetpunten. Aan het eind van de 19e eeuw werd Nederland zo in kaart gebracht. Tegenwoordig gebruiken we satellieten voor het meten.

• 7

  Zendmast

  

  Militaire zendmast

  De zendmast op de Archemerberg was vroeger een station van het Militair Straalverbindingsnet. Naast een antennefundering is er ook een verdiept houten gebouw en een ondergrondse schuilkelder.

  Aanslag door actiegroep RaRa

  Op 9 februari 1987 werd hier een aanslag gepleegd, uit protest tegen een NAVO-oefening. Volgens een voormalig agent was GroenLinks-Kamerlid Duyvendak aanwezig bij die aanslag; hij werd op 9 februari 1987 in elk geval gesignaleerd '..in de buurt van de Lemelerberg'.

  Steutelrol

  Op 15 aug 2008 schreef De Telegraaf: 'Het donderdag teruggetreden GroenLinks-Kamerlid Wijnand Duyvendak, heeft niet alleen ingebroken en zich schuldig gemaakt aan indirecte bedreiging en intimidatie, hij zou ook een ‘sleutelrol’ hebben gespeeld binnen terreurgroep RaRa.'

  Torenvalk

  Gelukkig is het hier nu vrediger. Bovenin de mast zie je een nestkast. Daar broedt elk jaar de torenvalk. Op de foto zie je drie jongen in 2014, net voordat ze uitvliegen. Torenvalken deden het net als de uil goed in 2014. Dat komt omdat er volop veldmuizen waren, het voedsel voor uilen en valken.

• Wandelkeuzepunt P26

• 8

  Ontstaan Archemerberg

  

  Ontstaan

  De Lemeler- en Archemerberg zijn ontstaan in de voorlaatste ijstijd. Het oprukkende ijs stuwde in die periode grote hoeveelheden bevroren zand, grind en klei voor zich uit. Zo werden grote 'schubben' dakpansgewijs op elkaar gestapeld, waardoor een berg ontstond.

  Stuwwal

  Het door het ijs meegevoerde materiaal, zoals stenen, leem en zwerfkeien uit Scandinavie, kun je nog steeds zien liggen aan de rand van de stuwwal. Overigens was de berg nog geen honderd jaar geleden helemaal kaal, door de kuddes schapen die hier graasden.

  Kunstmest

  Door de komst van kunstmest was de mest van de schapen niet meer nodig voor de akkers en verdwenen deze grazers van de Lemelerberg. Daarna kon er van alles groeien. De foto laat goed zien hoe kaal het was: de kinderen zitten op de ‘dikke steen’!

• 9

  Jeneverbessen

  

  Jeneverbessen

  Jeneverbesstruiken houden van arme zandgrond. Op de Lemelerberg groeien ze volop. Deze bedreigde inheemse coniferensoort is in de streek bekend onder de naam 'Dampol'n'. De jeneverbes spreekt tot de verbeelding. Zodra de schemer invalt, lijken de struiken beangstigend veel op silhouetten.

  Witte wieven

  Het spookachtige karakter heeft in het verleden veel mensen schrik aangejaagd. In oude verhalen veranderen de jeneverbessen ’s nachts in ‘Witte Wieven’ die over vlaktes zweven en op zoek zijn naar kleine kinderen.

  Moeizame voortplanting

  Zo traag als een jeneverbes groeit, plant hij zich ook voort. Pas 3 jaar na bestuiving komen er rijpe bessen en die kiemen vrijwel niet. In Nederland heeft de jeneverbes een halve eeuw lang bijna geen kiemplanten voortgebracht. De laatste 10 jaar verschijnen gelukkig weer nieuwe planten.

  Fermenteren

  Er zijn aanwijzingen dat het kiemproces versnelt als rijpe jeneverbessen eerst door bepaalde vogels worden gegeten en de uitgepoepte zaadjes daarna het spijsverteringskanaal van een muis of ander klein zoogdier passeren ('fermentatieproces').

  Rol klimaat

  Lang is gedacht dat ook natuurbeheer met plaggen en begrazen het tij zou keren, maar dat is nog niet gebleken. Waarschijnlijk speelt het klimaat een rol bij de kieming.

• Wandelkeuzepunt P42

• Lemelersch; startpunt/horeca

  Volg vanaf wkp 41 het oranje doorsteekje naar camping de Lemeleresch voor horeca/alternatief startpunt & parkeerplaats.

• Lemelersch; horeca/startpunt

  Via wkp 41 kom je bij camping/Boscafé de Lemeleresch. De trailrun kan hier ook gestart worden.

  Lemeleresch
• Wandelkeuzepunt P41

• 10

  Dassenspoor

  

  Dassenspoor

  Op de Lemelerberg leven dassen. Het is niet waarschijnlijk dat je ze ziet tijdens je trailrun, maar de prent in het zand is het bewijs van hun aanwezigheid.

• Wandelkeuzepunt P68

• Uitspanning Lemelerberg