Een fluitend hwiet! dat klinkt als een zweepslag – meer hoor je meestal niet van het porseleinhoen. Deze zeldzame moerasvogel laat zich bijna nooit zien en staat zelfs op de Rode Lijst. Toch voelt hij zich aan de rand van Zwolle thuis, in de natte graslanden van Buitenlanden Langenholte. Waarom juist hier? En wat heeft hij nodig om te overleven? Ontdek het verhaal over deze bijzondere, verborgen vogel.
Nachtbraker
Het porseleinhoen is een echte nachtbraker. Overdag houdt hij zich schuil tussen gras, riet en biezen; alleen in de schemer laten de mannetjes hun kenmerkende roep horen. Zelfs ervaren vogelaars hebben in hun leven maar een paar porseleinhoentjes écht gezien. De vogel is niet groter dan een merel, maar valt op door zijn fraai, fijn getekende verenkleed dat doet denken aan porselein. Hoewel hij kan vliegen, rent hij liever razendsnel door het moeras. Daar zoekt hij naar insectenlarven, kleine waterdiertjes, slakjes en zaden.
Kieskeurig
Deze moerasvogel is kieskeurig. Het leefgebied moet aan strikte voorwaarden voldoen. Hij leeft bij voorkeur in natte graslanden met ondiep water – maximaal zo’n 15 centimeter – zodat hij makkelijk kan foerageren. Rust is daarbij onmisbaar, want verstoring kan ertoe leiden dat de vogel zijn broedplek verlaat. In de winter trekt hij naar Zuid-Europa en Noord-Afrika, maar in natte jaren duikt hij vaker in Nederland op doordat er dan meer geschikt leefgebied ontstaat.
Uiterwaarden
Die omstandigheden vinden we in Buitenlanden Langenholte, een dynamisch natuurgebied aan de rand van Zwolle waar de Overijsselse Vecht en het Zwarte Water samenkomen. De regenrivier Vecht kronkelt hier door de uiterwaarden en overstroomt deze regelmatig, waardoor natte graslanden, strangen, kolken en rietzones ontstaan.
Het gebied herbergt bovendien een van de grootste groeiplaatsen van de wilde kievitsbloem in Europa en vormt onderdeel van Natura 2000-gebied Uiterwaarden Zwarte Water en Vecht.
Windmolentjes
Toch staat de beschikbaarheid van ondiepe, natte graslanden onder druk. Door veranderende waterstanden in de Vecht en het Zwarte Water verdwijnen geschikte plekken voor het porseleinhoen snel. Daarom herstellen Landschap Overijssel en Staatsbosbeheer, in opdracht van de provincie Overijssel, het gebied stap voor stap. Met kleine windmolens wordt water op sommige plekken vastgehouden, zodat precies die vochtige omstandigheden ontstaan waar deze geheimzinnige vogel van afhankelijk is.
Zo krijgt het porseleinhoen in Zwolle weer de rust en ruimte die het nodig heeft – en blijft zijn mysterieuze hwiet! hopelijk nog vele jaren door Buitenlanden Langenholte klinken.
Dit project is een samenwerking tussen Landschap Overijssel, Staatsbosbeheer en de Provincie Overijssel. Het is medegefinancierd door de Europese Unie.
