Reestdal: uniek beekdallandschap

Voel u bij ons welkom

Graag verwelkomen we niet alleen onze campinggasten, maar ook de passanten die binnenkomen om zich te informeren bij onze receptie en/of kort willen pauzeren in het knus ingerichte winkeltje met (streek) producten in ons dagelijks geopende 'Koffie to Go.' Buiten een overdekt terras.

Te voet of per fiets?

Op de splitsing Schapenstreek / De Haar: nabij het wandelkeuzepunt A25 staat een bord van Si-Es-An om u uitgebreid te informeren over het wandel en/of fietsnetwerk middels knooppunten door het Idyllisch Reestdal. Een uniek beekdallandschap op de natuurlijke grens van Overijssel en Drenthe.

Een gezinsroute beleven?

Wij bieden u vele mogelijkheden: niet alleen op de fysieke kaart, maar ook via de app-routes. Die app-routes zijn te vinden bij Landschap Overijssel. Wilt u liever een tocht op de pedalen, ook dat is mogelijk. Ons bord staat ter oriëntatie aan De Haar / Schapenstreek bij de uitgang van Si-Es-An.

Bourgondisch wandelen?

Wil je graag een meerdaagse wandeling door het oeroude Reestdal met een groepje gelijkgestemden ervaren? Informeer naar de mogelijkheden bij de receptie! Wat kunt u verwachten? Open de link 'bourgondisch wandelen'; het team Si-Es-An brengt u op de hoogte over de recentste wandelmogelijkheden.

Survival Experience

Zowel passanten als campinggasten kunnen aan De Haar in Balkbrug gebruik maken van het park 'Reestdal Outdoor' (sportieve spelelementen). Het Outdoorpark onderging een metamorfose vanaf het jaar 2024. Informeer naar de (groeps)mogelijkheden bij de receptie.

De Haar 5: Toen & Nu

De Haar en Westerhuizingerveld waren vroeger uitgestrekte, woeste gronden. Na verloop van tijd vestigden zich boeren in het gebied, de kleine boerenbedrijven vormden samen een buur(t)schap, ontgonnen het land en/of starten een camping. Hedendaags behoort boerderij 'De Deel' bij camping Si-Es-An.

De Haar 7: Toen & Nu

Vroeger zag dit gebied er heel anders uit. De schaapherder doolde vanaf buurtschap Den Huizen (op dat erf zie je nog een monumentale schaapskooi) over de Haardennen tot in het Westerhuizingerveld (richting 't Staphorsterbos). Tegenwoordig vormt Brasserie de Boerderij het hart van camping Si-Es-An.

Welkom in het Reestdal

Vroeger zag dit gebied er heel anders uit; je zag rond Balkbrug, Oud-Avereest, Den Westerhuis in Overijssel en de gronden Wildenberg, Nolderveld, Pieperij en Drogtzee in de provincie Drenthe, uitgestrekte woeste gronden zover het oog reikte. Tussen 1897-1947: Ja heus, er reed ook nog een stoomtram!

De Haar en het Westerhuizingerveld kenden vroeger ook uitgestrekte, woeste gronden. Na de ontginningen, beginjaren 20ste eeuw, vestigden zich Groningse en Friese boeren in het gebied. Ze vestigden zich op de hogere zandkoppen en de gronden werden geschikt gemaakt voor landbouw langs de Reest.

Stikstof en biodiversiteit

Door de eeuwen heen hebben mensen het landschap veranderd. Met name in de laatste eeuw is de verandering in hoog tempo gegaan. Natte plekken zijn drooggelegd, de landbouw is grootschaliger geworden. Heide is eentonig en is grasland of maïsveld geworden en dorpen en wegen werden aangelegd.

Podcasts Landschap Overijssel

Overijssel is een prachtige provincie met veel verschillende landschappen en hun kenmerkende streekeigenheid. Met een serie van twaalf unieke podcasts nemen we de luisteraar mee op een audiotour door het unieke Overijsselse landschap. Luister je mee in twaalf verhalen? Open de link.

Dassen in het Reestdal

Tijdens de avondschemering gaan deze grote zoogdieren op zoek naar geschikt eten in het bos of langs akker-/weidegronden. Dassen zijn echte alleseters, omnivoren met een moeilijk woord. Ze lusten, behalve mollen en wormen etc. ook wel de rijpe appeltjes uit de boomgaard rond boerderij De Wheem.

Bezoekerscentrum De Wheem

Bezoekerscentrum De Wheem van Landschap Overijssel is een goed begin- of eindpunt van een middagje Reestdal. In de fraaie boerderij vind je een winkel en je kunt er terecht voor een kopje koffie met krentewegge.

Speelnatuur

Kinderen kunnen zich vermaken met het spannende Speelnatuurpad dat start achter het bezoekercentrum. Ook worden er regelmatig leuke en interessante activiteiten in het landschap georganiseerd voor jong en oud!

Wandel- en fietsroutes

De Wheem is een Toeristisch Overstap Punt (TOP); een vertrekpunt voor wandel- en fietsroutes door het Reestdal. Naast de wandelingen van wandelnetwerk Vechtdal, kun je vanaf hier verschillende routes via de app van Landschap Overijssel volgen. Alle routes (ook speurroutes!) vind je via:

Reestkerk

Dit kerkje uit 1853 is een opvallende verschijning in dit buurtschap. Het is ook een geliefde plek voor veel wandelaars, kerk- en concertbezoekers. Kunstschilder Jan Jager heeft de Reestkerk op schilderdoek vastgelegd in het jaar 2012.

Geschiedenis Reestkerk

Wanneer je de geschiedenis in duikt, lees je dat deze kerk niet altijd op deze plek heeft gestaan. Het houten, rechthoekige kerkje met klokkenstoel stond vroeger zo'n 100 meter verderop, richting de Wijk. Nu de verhoogde begraafplaats. Open de link

Oud kerkenpad en beuken

Een bijzondere plek is het eeuwenoude kerkenpad tussen Den Westerhuis en Oud Avereest, ingebed tussen de es en de oude beuken. De grillige beuken vormden zich uit een aangeplante beukenhaag. Foto: kunstschilder Jan Jager legde het vast met acryl op doek.

Oude esch en graansoorten

De boer zaait deze eeuwenoude es met een graansoort in. Landschap Overijssel informeert je graag over de verschillende oude graansoorten, waaronder boekweit en rogge, via de infoborden. Hier is het zomers genieten van het goudgele graan, met blauwe korenbloemen en andere akkerbloemen.

Natuurakkers en graansoorten

Een natuurakker is een akker met (oude) granen, akkerbloemen en kruiden, zonder productiedoeleinden. Omdat er geen oogstdoel is, vindt er geen bemesting plaats. Maar door het verdwijnen van graanakkers en akkerkruiden krijgen vogelsoorten zoals de geelgors en patrijs het ook moeilijk.

Boerderijmonument Het Reestdal

'Het Reestdal' staat als naam boven de grote schuurdeur (baander) en is een gemeentelijk monument. Deze boerderij heeft eeuwen dienst gestaan als het erve 'den Westerhuis'. Nu, met een terugblik naar 1439, staan op dezelfde plek in buurtschap Den Westerhuis nog altijd drie boerderijen.

Aan de achterkant van boerderij 'Het Reestdal' bevindt zich, naast een oude kapschuur, ook de zogeheten 'baander'. Deze grote, hoge dubbele deur heeft toegang tot de bedrijfsruimte van de boerderij en zorgde ervoor dat de boer met paard en wagen het hooi kon laden en lossen.

Uilenbord

Diverse boerderijen in het Reestdal zijn in het bezit van een zogeheten 'uilenbord'. Dit is een klein driehoekje onder de nok, dat open is. Door dit 'gat' kunnen uilen de boerderij binnen en zich hier nestelen, met als tegenprestatie dat zij muizen en ander ongedierte uit het graan zouden weren.

Betekenis van oude bomen in een eikengaard rond de boerderijen in het Reestdal wordt prachtig weergegeven in het verhaal 'De eik in het Reestdal' van de Hist. Ver. Avereest.

Meanderende veenbeek 'Reest'

De voormalige hoogveenbeek 'Reest', nu een typische laaglandbeek, kent een grillig verloop en heeft nog grotendeels zijn oorspronkelijke vorm. Het vormt 35 kilometer de sterk meanderende grens tussen Overijssel en Drenthe. Het veen en ijzeroer kleurt het water roodbruin.

Het verloop van de Reest

De laaglandbeek 'Reest' kent een verval van 5 meter tussen de oorsprong De Tippe (ten oosten van Dedemsvaart) tot aan het eindpunt Wilhelminapark in Meppel. Het begint als een smalle boerensloot, en eindigt als kanaal. Cartograaf Cornelis Pijnacker (1570-1645) zette Drenthe als eerste op de kaart.

Middeleeuwen en Nu

Ver voor de middeleeuwen waren het ondoordringbare, moerassige woeste gronden rond de Wildenberg. Ook nu kan het behoorlijk zompig zijn op de aangrenzende hooilanden langs het hoger gelegen pad. Boeren vestigden zich daarom op de hoge zandkoppen om de voeten droog te houden.

Historie buur(t)schappen

Eind 14e eeuw waren er drie ‘Westerse Huisen’ waarvan de Wildenberg er één was. De twee andere kennen we nu als buurtschap ‘Den Westerhuis’. Daarmee behoorde De Wildenberg samen met Den Westerhuis tot de oudste erven langs de voormalige hoogveenbeek 'Reest'.

Familie Takke

Tot 1920 werd de Wildenberg verpacht, onder andere aan de familie Takke, die in de 19e eeuw verschillende generaties lang het boerenbedrijf op de Wildenberg runde. Natuurgebied de Takkenhoogte (hier vlakbij) verwijst naar deze familienaam.

Herstel beekdalllandschap

Sinds de jaren '60 is zo'n 1300ha grond in het Reestdal aangekocht door Landschap Overijssel en Het Drentse Landschap met als doel natuur en landschap in dit beekdal te herstellen en bewaren. Zo ook de Takkenhoogte en het natuurgebied Haardennen, ten zuiden van het Bezoekerscentrum de Wheem.

Het Drentse Landschap

Je bent hier te gast op het natuurreservaat 'De Wildenberg' van Het Drentse Landschap. Het landschap van Drenthe kent een grote verscheidenheid aan natuurgebieden, van uitgestrekte heidevelden en bossen tot beekdalen en kleinschalig cultuurlandschap.

Grazende, hoogbenige Schoonebeker heideschapen en Schotse Hooglanders in beweging over de terreinen van Het Drentse Landschap. Ze schonen de ongewenste plantengroei op. Maar dat is niet voldoende. Ook Natuurwerkgroep de Reest helpt een handje.

Stichting Het Drentse Landschap zet zich in voor de bescherming van de natuur en het erfgoed in Drenthe en heeft in de regio Reestdal o.a. natuurgebied Takkenhoogte - Meeuwenveen - Wildenberg in beheer. De grazers zijn in deze gebieden de natuurlijke beheerders.

Familie Takken

De Takkenhoogte is een met eikenbos begroeide verhoging in het landschap. Deze verhoging is ontstaan als een rivierduin in de warme periode voor de laatste ijstijd. De Takkenhoogte is vernoemd naar de boerenfamilie Takken die in de 19e eeuw op boerderij De Wildenberg woonde.

Wand voor zwaluwen

Bij de inrichting van het natuurgebied vestigde zich een grote kolonie oeverzwaluwen in een zandhoop. Om de zwaluwen in het gebied te houden, is een deel van die hoop omgevormd tot een permanente zwaluwenwand. Het Drentse Landschap verteld over de ontwikkeling.

Rijk aan soorten!

De vennen en nieuwe waterpartijen in dit gebied worden bewoond door groene en bruine kikkers, heikikkers en watersalamanders. Er broeden grauwe ganzen, wintertalingen, dodaarzen, wilde eenden, rietgorsen, roodborsttapuiten en grauwe klauwieren. Ook is het gebied van groot belang voor trekvogels.

Nieuwe soorten

In het heideveld van Takkenhoogte ontwikkelen zich verschillende soorten planten. De laatste jaren zijn veel nieuwe soorten opgedoken, zoals grote wolfsklauw en heidekartelblad. Ook komen in het gebied paddenstoelen voor die karakteristiek zijn voor schrale bodems. 'Het Reestdal' informeert over

't Reestdal en haar mysteries

Volgens de overlevering is 'Takkenhoogte' nooit in landbouwgrond omgezet omdat hier in het verleden veel vee is begraven dat ten prooi viel aan een besmettelijke veeziekte. Dit verhaal is één van de 31 Mysteries van het Reestdal (fascinerende sages, eeuwenoude mythes). Kijk snel op

Kokmeeuwen en planten

Het Meeuwenveen is een groot ven (een zogenoemde 'pingoruïne') met een duidelijke ringwal die gedeeltelijk is afgegraven. Vroeger huisde in het ven een grote kolonie kokmeeuwen waaraan het zijn naam te danken heeft. In het ven groeit veel slangenwortel, dat behoort tot de aronskelkfamilie.

Pingoruïne

Een pingo is een heuvel tot zo'n 60 meter hoog, ontstaan doordat ondergronds ijs circa 100.000 jaar terug de bodem heeft opgedrukt. Als het ijs smelt ontstaat een 'pingoruïne' die de vorm van een krater heeft. Het Meeuwenveen is zo'n pingoruïne.

Witte wieven..

Hier zie je een veenplas die door de mensen uit de buurt 'het Spookmeer' wordt genoemd. Het oude verhaal wil dat je er ’s nachts de kans loopt een spookachtige gedaante uit het water te zien verrijzen die je met zijn knekelhand naar de diepten van het meer probeert te lokken.

Turf

De plas is waarschijnlijk ontstaan doordat water in de diep uitgestorven laagte bleef staan. Het veen dat in het ondiepe water ontstond, is door minder bijgelovige lieden uit de omgeving als turf uit het Spookmeer gestoken. Dit soort (losse)turf was alleen maar geschikt voor het eigen gebruik.

Goed kijken

Meestal ligt het spookmeertje er heel rustig bij. Als je goed kijkt (en even blijft kijken, want hij duikt regelmatig onder) zie je hier de dodaar - een klein familielid van de fuut die zijn naam dankt aan zijn pluizige kontje.

Ontstaan Esgehuchten

In de loop van de middeleeuwen ontstonden hier op de zandkoppen aan de rand van het dal de esgehuchten. De agrarische methoden werden beter en ook de werktuigen bleken steeds meer geschikt om delen van het ruige veen te ontwateren en af te graven. Langzaamaan veroverde de mens hier een eigen plek.

Rabbinge en Wildenberg

Het Drentse Landschap beheert het gebied ter hoogte van Oud Avereest. Dit is een van de weinige plekken in Drenthe waar zandwegen tussen de boerderijen voor ontsluiting zorgen. Van oudsher werden vanuit de boerderijen in dit gebied de eenmans-essen of kampen bewerkt.

Beheerboerderij De Uilenburcht (Rabbinge 7) van 't Drentse Landschap is de thuisbasis van een kudde Limousinrunderen die tijdens de zomermaanden op de schrale graslanden graast. Vanuit deze boerderij vindt ook het beheer plaats van de graanakkers en hooilanden langs de Reest.

Beheerboerderijen in Rabbinge

Het Drentse Landschap probeert de terreinen op een natuurlijke manier te beheren. Net als ‘heel lang geleden’ grazen er weer honderden runderen/schapen in de natuurgebieden, waaronder het Reestdal. Het beheer van deze gebieden wordt vanuit zogeheten beheerboerderijen gedaan.

Beheer met eeuwenoude wetten

Het vee graast op de weilanden in de beekdalen en op het veld. De wintervoorraad hooi komt van de nattere groenlanden. De mest wordt in de stal verzameld en later op de akkers ondergeploegd. Op de akkers wordt graan verbouwd, die vervolgens deels als krachtvervoer voor het vee wordt gebruikt.

Het stro wordt weer in de potstal gebruikt. Als in het najaar een deel van de runderen naar de slager gaat, is de cirkel rond. Het woord 'potstal' is ontleend aan een opeenstapeling van stro en koeienpoep (oppotten van). Je ziet ook een kleinere 'potstal' onder de hooimijt, zogeheten 'Steltenberg'

Middenloop van de Reest

Zonder twijfel zijn Rabbinge en De Wildenberg de best bewaard gebleven delen van de middenloop van de Reest. Beide terreinen zijn eigendom van Het Drentse Landschap. De Wildenberg is een mooi voorbeeld van een eenmans-es. Soms groeide zo'n esje uit tot een piepklein gehucht, zoals Rabbinge.

Pachtboerderijen Den Huizen

Al gaande langs de Reest tot aan de brug, heb je zicht op twee prachtige pachtboerderijen van het Landschap Overijssel in buurtschap Den Huizen. Dit schijnt een van de oudste buurtschappen te zijn in het Reestdal.

Illustrator Piet Eggen

Natuurschilder Piet Eggen heeft zicht op de Reest vanuit zijn atelier. Als illustrator is hij gespecialiseerd in ‘de wereld van het kleine in de natuur’, planten, vissen, insecten, reptielen et cetera. 'Het Reestdal' is een voortdurende bron van inspiratie voor zijn werk. Zie beide foto's.

Beschermd dorpsgezicht

Den Huizen is één van de oudere buurschappen in het Reestdal. Het bestaat uit slechts vier boerderijen, waarvan drie zich een rijksmonument mogen noemen. Daar komt bij dat Den Huizen de status van beschermd dorpsgezicht heeft gekregen. Het Reestdal kent meerdere karakteristieke boerderijen.

Naam 'Haardennen'

Je loopt hier in natuurgebied Haardennen. Het woordje 'Haar' betekent hoogte en zoals je ziet staan op de armere zandgronden, die iets hoger liggen, inderdaad hoge dennen. Zo ontstond de naam 'Haardennen'. Het gebied wordt beheerd door Landschap Overijssel.

Stuifduinen

Doordat de heidevelden werden overbegraasd en er teveel werd afgeplagd, ontstond hier een voedselarme bodem waar zand aan de oppervlakte kwam. Door de wind verplaatste het zand en vormde zo stuifduinen. Naast heide vind je hier ook bos met vennetjes, zogeheten veengaten, en mooie zandruggen.

Afname soortenrijkdom

In Europa zien we door o.a. ontginning, bepaalde landbouwmethoden en verbossing een forse afname van heide en hoogveen. Hierdoor hebben plant- en diersoorten als de adder, levendbarende hagedis, heideblauwtje en beenbreek het moeilijk. Meer weten over vlindersoorten?

Verbinden heideterrein

Om het leefgebied van dit soort bedreigde plant- en diersoorten uit te breiden, zijn hier in de afgelopen jaren via het project 'Vipera verbindt' verschillende heide- en hoogveenterreinen weer met elkaar verbonden.

Herstel natuurgebieden

Inmiddels zien we bijzondere soorten als de adder (vipera), levendbarende hagedis en kamsalamander terugkomen. Ook verschillende plantensoorten als het heideblauwtje en klokjesgentiaan profiteren van de maatregelen.

Geritsel en gekwetter

Links en rechts van het pad bevinden zich allerlei verschillende soorten struiken, ook ter hoogte van de campings aan de weg 'De Haar'. Dat levert schuilgelegenheid en voedsel op voor allerlei vogels.

Soorten

Het zachte tikken van de roodborsten en winterkoninkjes, roepjes van allerlei mezensoorten. De alarmroep van de merels of je ziet voor je op de paden troepjes vinken een kostje bij elkaar scharrelen.