Haaksbergen Wereldoorlog II

Highlights op deze route:

• 1

  Begin van de route

  

  VVV en MBS

  Startpunt: VVV Stationstraat 3 7481 JA Haaksbergen. Tevens MBS spoormuseum. Beperkte parkeerruimte (parkeerschijf) of aan de Parallelweg (vrij parkeren). Informatie vind je meer op: https://www.haaksbergennatuurlijk.nl/

• 2

  Herdenkingsmonument Meistaking

  

  Gefusillieerd

  Op 29 april 1943 werd bij machinefabriek Stork in Hengelo het sein gegeven voor een staking waaraan ook het personeel van textielfabriek Jordaan aan mee deed. Het gevolg was dat 24 mensen in Haaksbergen werden opgepakt, waarvan er 8 werden gefusilleerd.

  Herdenkingsmonument Meistaking

  

  Plaats van executie is bij hotel-restaurant "De Broeierd" aan de Hengelosestraat in Enschede, waar een monument is geplaatst. Voor meer informatie volg de link. https://www.tracesofwar.nl/sights/3651/Monument-Executies-Enschede.htm

  

  Na de oorlog werd hier een gedenksteen geplaatst voor de omgekomen medewerkers van textielfabriek Jordaan. Inmiddels is de steen ingemetseld in één van de muren van Gezondheidscentrum "De Bouwmeester".

• Horeca en/of toilet Markt

  Hier zijn verschillende horecagelegenheden.

• 3

  Herdenkingsmonument 1940-1945

  

  Herdenkingsmonument 1940-1945

  Op 26 november 1949 werd dit oorlogsmonument, “Moeder van het verzet”. ontworpen door Corinne Fransen-Heslenfeld, onthuld (plaatselijke benaming: Hanna van de Markt). Bij dit monument hoort een plaquette met daarop alle namen van de omgekomen personen. Deze bevind zich in het gemeentehuis.

  

  Gevallene Haaksbergen

  Later werd er naast de raadszaal in 1997 een nieuw monument na ontwerp van Martin Klerkx gemaakt met een kopie van dit namenplaquette. Ook het Indië monument uit 1955 in natuursteen van Titus Leeser werd aan dit nieuwe monument toegevoegd.

• 4

  Betsie Frankenhuis

  

  Beeldje van Betsie Frankenhuis

  Betsie Frankenhuis stond symbool voor alle joodse inwoners van Haaksbergen tijdens de Jodenvervolging/Holocaust 1940-1945.

• 5

  Begraafplaats geallieerden

  

  Begraafplaats geallieerden

  Op deze begraafplaats zijn de omgekomen bemanningsleden van de geallieerde vliegtuigen begraven, 20 van de 23 geallieerden. De 3 Amerikanen zijn in 1946 herbegraven in Margraten.

  

  De namenplaquette zoals die is geplaatst bij de graven van de omgekomen bemanningsleden.

• 6

  Bombardement / Buurserstraat

  

  Woning Burgemeester

  Woning van de Burgemeester van Haaksbergen Jhr. Von Heijden. Hierbij kwam hij zelf om het leven toen hij in zijn tuin zat te genieten van de zon.

  

  Getroffen woning van Noordink

  Het huis van de familie Noordink waarvan de moeder en twee kinderen ongedeerd uit te voorschijn kwamen.

  

  Gaten in de gevel

  Woonhuis van de familie Schreibelt waar de gaten van het bombardement nog duidelijk zichtbaar zijn. In 1965 stond de woning er nog.

• 7

  Monument 24 maart 1945

  

  Monument 24 maart 1945

  Zaterdag 24 maart 1945 09.23 uur. Op deze ochtend lieten geallieerde bommenwerpers 318 zware fragmentatiebommen vallen op Haaksbergen. Zij troffen De Brink, Klaashuisstraat, Buurserstraat, Beverstraat, Enschedesestraat, Veldkampstraat en Smitterijweg.

  

  Er vielen 57 doden en meer dan 200 gewonden. Ruim 100 panden werden verwoest of beschadigd. Herdenking 75 jaar geleden op 24 maart 2020.

• 8

  Tewerkstelling (Slavenweide)

  

  Slavenweide.

  Op deze plek werden Haaksbergse mannen en vrouwen bijeengebracht voor tewerkstelling in Duitsland. Zie voor verdere informatie het bord dat hier is geplaatst.

• 9

  Buurserweg / Duits vliegtuig

  

  Buurserweg / Duits vliegtuig

  Het eerste vliegtuig die op 1 januari 1945 neerkwam op de Buurserweg - tussen de woningen op nummers 196 en 198 - was een Duits gevechtsvliegtuig van het type 'Focke Wulf'. Staffelkaptän Hauptman. Norbert J. Katz kwam daarbij om het leven.

• 10

  Noodlanding / Focke Wulf

  

  Messerschmitt

  Op 22 januari 1945 maakte een Duitse Messerschmitt een noodlanding op de Es aan de Buurserstraat achter de woning van K. van Houten.

• Horeca en/of toilet Watermolen

  Hier aan de Watermolen kan men even uitrusten en wanneer de molen geopend is van binnen bekijken. Voor openingstijden zie: www.watermolle.nl

  

• 11

  Bombardement Westendorp

  

  Voltreffer woning Westendorp

  Na de bevrijding van Haaksbergen op eerste Paasdag werd in de nacht van de tweede Paasdag op 3 april 1945 de woning van Westendorp (Slatboer) gebombardeerd, waardoor hun twee kinderen, Jo (1929) en Wilhelmien (1937) om het leven kwamen. Veel meer woningen aan de Eibergsestraat werden hier geraakt.

• 12

  Schuilhut Assinkbos

  

  Schuilhut

  De familie van slager De Lieme hielt zich eerst schuil in een hutje in het Assinkbos. De hut stond in de buurt van deze woning. Op 25 maart 1943 verhuisden ze naar het Honeschbos.

  Verraden

  In 1943 kwamen ook 16 joden uit Eibergen voor een schuilplek in het Honeschbos hier in de buurt. Ze werden verraden en opgepakt door de Duitsers. Op een zondagmorgen werd ook de familie De Liemers (slager in de Oosterstraat) opgepakt.

• 13

  Buurserveen / Duits vliegtuig

  

  Focke Wulf

  Het jachtvliegtuig type 'Focke Wulf' FW 190D van de Duitse aankomend officier luftwaffe. Aloysius van Hooven stortte hier neer op 1 januari 1945 en kwam daarbij om het leven.

• 14

  Buurserveen / Halifax

  

  Engelse Halifax

  De Engelse Halifax van piloot flight lieutenant. J.R. Frith kwam neer in het Buurserveen op 28 augustus 1942. Hierbij kwamen 7 bemanningsleden om het leven, de namen zijn: Wilson, Hopkins, Frith, Blundall, Briant, Craig en Duncombe. Begraven in Haaksbergen.

• 15

  Zendvelderweg / Wellington

  

  Wellington bommenwerper

  Aan de Zendvelderweg 7 stortte op 24 mei 1943 Edward Silas Morris neer met zijn bommenwerper van het type Wellington HE 290. Alle vijf bemanningsleden kwamen om het leven. De gesneuvelden zijn: Dunkerley, Williamson, Thompson, Stewart en Morris. Begraven in Haaksbergen.

• 16

  Munsterdijk / Engelse jager

  

  Tempest MK V

  Op 24 februari 1945 stortte piloot flight lieutenant. L.A. Wood met zijn gevechtsvliegtuig Tempest MK V neer bij de Munsterdijk nabij boerderij ter Heegde (‘De Hilder’). De Tempest was de snelste jager van de Engelse luchtmacht.

• Horeca en/of toilet Winkelman

  Café Winkelman: Voor openingstijden zie. http://www.cafewinkelman.nl/

• Horeca en/of toilet Hooge Esch

  Pannenkoekenrestaurant Hooge Esch Buurse: Voor openingstijden zie: www.hoogeeschbuurse.nl

• 17

  Alsteedseweg / B17

  

  Bommenwerper B17

  10 Oktober 1943 werden 3 Amerikaanse bommenwerpers neergeschoten. Eén in Buurse met 2nd. Filght lieutenant. F. Ward. Uit elk vliegtuig sneuvelde een inzittende die op Haaksbergse grondgebied neer kwam: Schneider, Rightmire en Look. Deze werden in Haaksbergen begraven en later in Margraten.

  

• Horeca en/of toilet Harmölle

  Restaurant Harmölle. Voor openingstijden zie: www.haarmuehle.de

• 18

  Luchtafweergeschut & zoeklicht

  

  Luchtafweergeschut

  Aan de Bramerveldweg stond een zoeklicht en 'Flakgeschütz' (luchtafweergeschut). Ook op andere plekken rond Haaksbergen werd luchtafweergeschut geïnstalleerd, o.a. in de driehoek Krakeelsweg - Watermolenweg - Veenrietweg en op de hoek Hazenweg-Stepelerveldweg.

  

  Zoeklicht

  Zoeklicht dat werd gebruikt om de vliegtuigen te volgen en vervolgens met 'Flakgeschutz' (luchtafweergeschut) neer te halen.

• 19

  Hegeveldweg / Halifax

  

  Halifax

  Achter het woonhuis van A.J. ten Harkel aan de Bramerveldweg verongelukte op 13 mei 1943 tijdens WO II een halifax bommenwerper in het weiland. Piloot Flt. J. Sale en de Engelsen Richards en Sawyer kwamen hier bij om. Allen begraven in Haaksbergen.

  

  Schijnvliegveld

  Hier in de buurt, op de hoek van de Bramerveldweg en de Witteveenweg, bevond zich een 'schijnvliegveld', compleet met landingsbaan en houten vliegtuigen die werden verlicht als het donker werd.

• Horeca en toilet Captain-Jack

  Restaurant Captain-Jack.Voor openingstijden zie: www.captainjack.nl

• Instructie verkorte route

  Een verkorte route door 2 x rechtsaf Broekheunerweg dan Haaksbergerweg en men zit weer op de route.

• 20

  Porikweg / Engelse Spitfire

  

  Spitfire

  Achter de boerderij van H.J. ter Huurne (’t Hag) aan de Porikweg 7 stortte op 4 januari 1945 een vliegtuig neer. Het betrof de Spitfire van piloot Kester Jack Thomsen uit Canada.

  

  Meijersgaardenweg

  Op deze foto ongeveer de plek boer Gleis waar het vliegtuig neerstortte. Eerder was hij betrokken bij een luchtgevecht boven Hengelo.

• 21

  Rietschotweg / Duits vliegtuig

  

  Messerschmit

  20 februari 1943: crash van een Duits vliegtuig van het type Messerschmitt BF-110/F4 op de hoek Stendermolenweg/Rietschotweg in Buurse.

  

  Het type vliegtuig waarbij twee bemanningsleden sneuvelden, piloot Leutnant Norbert Budde en marconist gefreiter Karl Roth.

• Infocentrum de Wakel

  De Wakel: voor openingstijden zie www.natuurmonumenten.nl/natuurgebied/buurserzand/infocentrum-de-wakel

• 22

  Leppepaalweg / Wellington

  

  Wellington HE281

  Op 24 mei 1943 stortte een vliegtuig van het type Wellington HE 281 neer aan de Leppepaalweg bij de boerderij van G. Meijer. Piloot, Leslie Gorden Sutherland Canada, Dunkerley (Engeland), Jepson (Engeland), Masterson (Canada), Rivest (Canada). Zij zijn allen begraven in Haaksbergen.

• 23

  Molenbeltenweg / Lanceerbasis

  

  Lanceerinrichting V1

  Hier aan de Molenbeltenweg werd een lanceerbasis voor V1-raketten gebouwd.

  

  Lanceerinrichting

  De foto laat één lanceerinrichting zien zoals die geplaatst zou moeten worden.

• 24

  Oude Boekeloseweg / Focke Wulf

  

  Focke Wulf

  Op 10 oktober 1943 is hier een Duits vliegtuig van het type Focke Wulf Fw 190 A 5 om 15.00 uur neergestort. Piloot was Feldwebel Felix Emmerich. De zwaargewonde piloot kwam terecht op de hoek Schoolkaterdijk / Rondeelweg.

• Rustpunt Ensinkweg

  Rustplek waar men van koffie of thee kan genieten.

• 25

  Neergekomen parachutist

  

  Duits piloot

  De neergekomen Duits piloot Feldwebel Felix Emmerich is zwaar gewond geraakt (zie volgende punt Oude Boekeloseweg).

• 26

  Beckummerweg / Messerschmitt

  

  Messerschmitt BF 109

  Crash op 23 februari 1945 van een Messerschmitt. Piloot is onbekend. Plaats is achter de boerderij van Keizer (Rietoarend).

• 27

  Leferinksweg / Thunderbolt

  

  Amerikaanse Thunderbolt

  Op 30 januari 1944 is achter het erve Leferinksweg 10 een Amerikaanse Thunderbolt neergestort. De piloot was 2nd. Lieutenant E.R. Maed.

• 28

  Beckummerweg oorlogsmonument

  

  Oorlogsmonument

  Het monument stond voorheen op de kruizing Goorsestraat-Beckummerweg en wordt door leerlingen van de Bonifaciusschool onderhouden.

  Barakken

  

  Tijdens de oorlog is hier aan de Beckummerweg in oktober 1940 door de Duitsers een inlichtingenbarak gebouwd, in de volksmond 'de Barakken'. Na de oorlog werden de barakken gebruikt voor huisvesting ca 1946 tot 1960 en later huisvesting van bedrijven. Van 1969-2010 provincie Overijssel.

  Wederopbouw

  

  Het Erve Boonk werd door de geallieerden onder vuur genomen en alleen de voorgevel bleef intact. Na de bevrijding werd de boerderij weer opgebouwd met overheidssteun (zie ook het bord dat hier geplaatst is).

• Horeca en/of toilet Dwars

  Cafe Dwars, St. Isidorushoeve: Voor openingstijden zie: www.cafedwars.nl

• 29

  Hazemolenweg bombardement

  

  Bombardement woning 1945

  Op 31 maart sloeg het noodlot toe voor de familie Wilders in St. Isidorushoeve in wijk C nr 180a. Door een luchtaanval van geallieerden vliegtuigen werd de woning getroffen.

  Gesneuvelden

  Dina Wilders-Meijerink (39) en 4 kinderen kwamen daarbij om het leven: Fons (11), Marietje (10), Frans (6) en Jootje (3). Verder een jongeman Gerard Keizers (24), Hanna Jannink (45) en Gefreiter Fritz Kuppich (Duits soldaat).

  

  De huidige bewoning aan de Hazenmolenweg waar de woning van de familie Wilders woonden.

• 30

  Holthuizerstraat/Hondelink

  

  Duits jachtvliegtuig

  Op 23 januari 1945 stortte een vliegtuig neer in de nabijheid van erve Ten Voorde aan de Holthuizerstraat 11 voorheen C 185. Bewoner is de familie Ter Woerst (Barg). Verder geen persoonlijke ongevallen of schades aan gebouwen.

  

  Het gaat hier om een Duits jachtvliegtuig Focke Wulf 190D-9" De Schwarze 11" neer naar een luchtgevecht met een Hawker Tempest. De piloot aankomend officier G. Langer kwam hierbij om het leven.

• 31

  Einde fietstocht Stationstraat

  

  Einde Fietstocht

  Hier zijn wij weer aanbeland bij de MBS en VVV, het einde van de fietstocht langs plaatsen waar de gebeurtenissen hebben plaatsgevonden in de tweede wereldoorlog (zie boek onder de vliegroute). Ook op de trein van Haaksbergen naar Enschede is meermaals geschoten.