Terug 12 km

Ommen - Krishnamurti

Een rondwandeling door een fraai en afwisselend landschap langs plekken die een rol hebben gespeeld in het leven van Jiddu Krishnamurti; één van de belangrijkste beeldenstormers van de 20e eeuw. De tocht gaat langs de Sterkampen, kasteel Eerde, de meertjes en de Steile Oever.

De start van de wandeling is bij het treinstation van Ommen.

Afwisselend terrein. Zowel verhard als onverhard, brede landwegen en smalle bospaden.

  • simpel-poi

    Treinstation Ommen

  • 1
    Bezienswaardigheid

    Het vergeten pad

    Het vergeten pad...

    In de jaren '20 en '30 van de vorige eeuw was Ommen een van de belangrijkste spirituele centra van de wereld. Duizenden mensen kwamen hier bijeen om mee te maken dat Krishnamurti de nieuwe wereldleraar zou worden.

    Geestelijk wereldcentrum

    Op de Besthmenerberg, in de bossen en op de heide, werd een nieuw geestelijk wereldcentrum gesticht met kampeerterreinen, een winkel, een postkantoor, een bank, een kantine, een conferentiecentrum, radiofaciliteiten en nog veel meer om een comfortabel verblijf van enkele weken mogelijk te maken.

    WO II

    Veel bestaande gebouwen (verspreid door Ommen) werden betrokken bij dit masterplan. Toen brak de Tweede Wereldoorlog uit en verdreef het Strafkamp Ommen deze vreedzame wereld. Veel is toen vergeten en verdrongen. Het 'vergeten pad' wil deze bijzondere geschiedenis opnieuw tot leven brengen.

  • 2
    Bezienswaardigheid

    Wie was Krishnamurti?

    Krishnamurti (1895-1986)

    Krishnamurti kan beschouwd worden als één van de belangrijkste beeldenstormers van de 20e eeuw. De beelden die hij bestormde, heilige huisjes die hij omver duwde, waren volgens hem veroorzaakt door de verstarde denkbeelden en meningen die er vooral op gericht waren het persoonlijk belang te dienen.

    Spiegel

    De 'boodschap' van Krishnamurti is: wees zelfstandig, leef in geestelijke vrijheid, wees geen volgeling van wie dan ook, besef je verantwoordelijkheid voor elkaar en leef met aandacht. Hij geeft zijn toehoorders geen recept voor het leven, maar houdt hen de spiegel van de werkelijkheid voor.

    Krishnamurti wees elk gezag als goeroe of geestelijk leider af. Hij wenste geen volgelingen. Steeds heeft hij beklemtoond dat niet zijn persoon belangrijk was, maar datgene wat hij zei. "Wij zijn zelf in staat te zien waar het om gaat en hebben geen geestelijke leiding nodig".

  • 3
    Bezienswaardigheid

    Landhuis 'Hei en Dennen'

    Landhuis Hei & Dennen

    Om de komst van de nieuwe Wereldleraar Krishnamurti voor te bereiden, werd de 'Orde van de Ster van het Oosten' opgericht. De activiteiten hiervan werden vanuit Ommen georganiseerd en gehuisvest in nieuwe en bestaande gebouwen op Landgoed Eerde.

    Philip van Pallandt

    In dit statige landhuis zetelde de administratie van de Sterkampen en het bestuur van de Eerder Stichting. Het huis was in bezit van Philip baron van Pallandt van Eerde (1889-1979) die stamde uit een gefortuneerde, adellijke Haagse familie. In 1920 ontmoet hij de charismatische Krishnamurti.

    Schenking

    Het was spirituele liefde op het eerste gezicht. Philip schenkt al zijn bezittingen in Ommen aan de Eerder Stichting met Krishnamurti als voorzitter. Kasteel Eerde wordt het hoofdkwartier van de Theosofische Vereniging. Vanaf dan worden op de Besthmenerberg jaarlijks zogenaamde sterkampen gehouden.

  • 4
    Bezienswaardigheid

    Huize Henan (nu Wildthout)

    Pythagorasschool

    De contacten van Philip met de Theosofische Vereniging leidde tot de oprichting van een Pythagorasschool in Huize Henan (nu een hotel) en een gedeelte in Huize Het Laar.

  • instructie

    Linksaf richting Junne

    Bij ANWB richtingaanwijzer 14640, linksaf richting Junne en Marienberg. (Bergweg).

  • wandelknooppunt

    N13

  • wandelknooppunt

    N21

  • wandelknooppunt

    N20

  • wandelknooppunt

    N23

  • wandelknooppunt

    N24

  • 5
    Bezienswaardigheid

    Steile Oever

    Oude meander

    De steile oever is een oude meander van de rivier de Regge. Ooit sleet deze rivier in een bocht deze steile rivierbank uit. De sterkampbezoekers gingen hier vaak zwemmen bij mooi weer.

  • wandelknooppunt

    N37

  • 6
    Bezienswaardigheid

    Eerder Esch

    Parktuin

    In 1929 gaf Philip van Pallandt opdracht tot het bouwen van een huis onder architectuur op de esgronden van Eerde. De parktuin werd aangelegd door het planten van veel uitheemse boomsoorten. Het huis is een rijksmonument.

  • wandelknooppunt

    N40

  • wandelknooppunt

    N39

  • wandelknooppunt

    N38

  • wandelknooppunt

    N30

  • 7
    Bezienswaardigheid

    Landgoed Eerde

    Landgoed Eerde

    Om de komst van de nieuwe Wereldleraar Krishnamurti voor te bereiden, werd de 'Orde van de Ster van het Oosten' opgericht. De activiteiten werden georganiseerd vanuit verschillende gebouwen op Landgoed Eerde, waaronder kasteel Eerde.

    Theosofie

    Philip Dirk van Pallandt was eigenaar van Landgoed Eerde. Als sociaal bewogen mens voelde hij zich sterk betrokken bij maatschappelijke vernieuwing en geestelijke ontwikkeling. Al vroeg had hij belangstelling voor Baden Powell en zijn padvindersbeweging en verdiepte hij zich in de theosofie.

    Landgoed cadeau

    Na een bezoek van Krishnamurti, geeft Van Pallandt hem zijn landgoed cadeau. Omdat Krishnamurti geen bezit wilde hebben, bracht hij de gift onder in de Eerder Stichting. Als Krishnamurti in 1929 breekt met de Theosofische Vereniging neemt Van Pallandt het landgoed terug.

    Natuurbehoud

    Zijn spirituele liefde verandert in natuuridealisme. Als een soort landschapsarchitect houdt Van Pallandt zich bezig met het verwilderen van planten en introduceert exoten zoals de Amerikaanse eik. Ook is hij bestuurslid van stichting Het Overijssels Landschap, de voorloper van Landschap Overijssel.

  • 8
    Bezienswaardigheid

    Grafkelder fam. Van Pallandt

    Grafkelder

    De grafkelder van de familie Van Pallandt werd gebouwd rond 1860. De laatste bijzetting vond plaats in 1922, het betrof de weduwe van Salomon van Pallandt. Ook Philip zelf en zijn zoon, Rudolf van Pallandt liggen hier begraven.

    Overwinterende vleermuizen

    In de grafkelder overwinteren vleermuizen, zoals de baardvleermuis, de franjestaart en de watervleermuis. De dikke muren en goede isolatie zorgen voor een vorstvrije ruimte met een gelijkmatige temperatuur. Dat is precies wat vleermuizen nodig hebben. Via luchtkokers kunnen ze de grafkelder in.

  • wandelknooppunt

    N31

  • wandelknooppunt

    N35

  • 9
    Bezienswaardigheid

    Besthmenerven

    Besthmenerven

    Bestmehnerven is één van de drie vennen hier in Besthmen. Ten tijde van de Sterkampen werd dit ven de Besthmenerkolk genoemd. Ten oosten van dit ven bevindt zich het Zeesser ven en ten zuiden ligt het Dode ven. In de volksmond heeft men het over 'de meertjes'.

    Instructie

    Loop verder zodat het ven aan je rechterhand blijft (houd rechts aan). Daar waar het pad het ven verlaat, blijf je het paadje volgen totdat je op een open plek komt. Het pad gaat met een flauwe bocht naar rechts en geleidelijk omhoog. Op deze plaats bevond zich ooit Poort E van het Sterkampterrein.

  • 10
    Bezienswaardigheid

    Alleen onder een boom

    Boom

    zit eens rustig alleen onder een boom zonder boek in je handen kijk gewoon eens alleen maar naar de sterren naar de stralende hemel of naar de vogels en naar de vormen van de bladeren

    let eens op de schaduwen om je heen volg de vogel in zijn vlucht door met jezelf alleen te zijn zo rustig onder een boom begin je het gebeuren in je eigen geest te begrijpen en dat is net zo belangrijk als een les te volgen op school

    Jiddu Krishnamurti

  • 11
    Bezienswaardigheid

    Mediterend langs de dennen

    Mediterend langs de dennen

    Hier rechts zie je een lang recht pad met hoge Oostenrijkse dennen. Van dit pad wordt beweerd dat Krishnamurti daar vaak liep te mediteren voordat hij een toespraak hield, maar deze bewering is niet op feiten gebaseerd.

  • instructie

    Amphitheater

    Loop naar beneden door het amfitheater en ga links omhoog.

  • 12
    Bezienswaardigheid

    Openluchttheater (Bostheater)

    Het grote amphitheater

    Tegenwoordig heet dit het Bostheather en worden hier 's zomers voorstellingen gehouden door uiteenlopende groepen. Aan de rand van dit theater vind je een informatiebord over de aanleg ervan, begin jaren '50 (foto: st. Oud Ommen).

    Ten onrechte wordt dit vaak aangezien voor het amphitheater van de sterkampen. Het is echter pas in de jaren '50 gebouwd. Men gebruikte voor de aanleg een natuurlijke kom in de flank van de berg. Verder is het met hand en schop aangelegd. De akoestiek is van nature prachtig, probeer het!

    Bostheater Ommen
  • instructie

    Sterkampterrein

    Loop nu alsmaar rechtdoor het Sterkampterrein op. Loop langs de witte bungalows.

  • 13
    Bezienswaardigheid

    Sterkampen

    Het Sterkamp

    Van 1924 tot 1938 werden hier Sterkampen georganiseerd: mensen uit de hele wereld werden met speciale treinen aangevoerd om hier te kamperen, te spreken, te luisteren en te filosoferen over de betere wereld die met de komst van Krishnamurti zou aanbreken.

    Wereld op zich

    Het kamp was een wereld op zich. Niet alleen vanwege het feit dat de aanwezigheid van zo'n drieduizend man van 50 nationaliteiten hevig contrasteerde met de traditionele Ommer en Overijsselse bevolking, maar ook omdat het kamp zo ingericht was dat men geen bemoeienis met de buitenwereld hoefde.

  • 14
    Bezienswaardigheid

    Klein amphitheater

    Amphitheater Krishnamurti

    Dit amphitheater was het hart van de Sterkampen. De plek waar iedere dag een kampvuur werd ontstoken en waar Krishnamurti zijn toespraken hield in de open lucht. Het theater was ooit geheel rond, maar is nu voor de helft dichtgegroeid met bomen. De andere helft is recent gerestaureerd.

    Dit terrein is nu onderdeel van Vakantiecentrum Ommerland. Het huidige vakantiecentrum maakte gebruik van de infrastructuur zoals die werd aangelegd voor het Sterkamp.

    Verhaalpaal Amphitheater

    Bij het bordje over Krishnamurti staat ook een verhaalpaal. Trap rustig op het pedaal en luister naar het verhaal over de Sterkampen uit die tijd.

  • 15
    Bezienswaardigheid

    Toegangspoorten

    Toegangspoorten

    Er waren zes officiële toegangspoorten voor de Sterkampen. Bij binnenkomst moest men zich registreren en kregen de deelnemers hun verblijfplaats toegewezen. Alle (straat)namen waren in het Engels: Central Gate, Central Avenue, Broadway, Rond Point, Footpath to the Castle.

    Eten en wassen

    De maaltijden werden bereid in de centrale keuken en konden genuttigd worden in de eettenten, waar bovendien kleine keukens waren voor mensen die zelf wilden koken. Er was ook een kantine, een wastent, een garderobetent, een garage, een 'hospital' en een kampwinkel.

  • instructie

    Ga zometeen rechtsaf

    Je loopt nu op wat destijds Central Avenue heette. Ga zo meteen net voor het hondenspeelveld rechtsaf. (loop het pad in bij bord verboden in te rijden) Vanaf hier gaat de route weer terug naar het eindpunt (station Ommen)

  • 16
    Bezienswaardigheid

    Taxi

    Taxi

    Deelnemers aan de Sterkampen die niet in tenten wilden slapen maar de voorkeur gaven aan een hotel of pension in Ommen, lieten zich iedere dag per taxi van en naar het kamp brengen. De toenmalige eigenaar van Hotel de Zon had een taxibedrijf.

  • wandelknooppunt

    M43

  • wandelknooppunt

    M42

  • wandelknooppunt

    M51

  • wandelknooppunt

    M50

Deze route is gemaakt door Anita Drijver en geïnspireerd op het boekje: 'langs vergeten paden' van Siem van Eeten, Emmie Oudejans & Evert Ruiter

Tips voor op stap

Download de App

Landschap Overijssel heeft twee gratis routeapps met daarin de mooiste routes door natuur en landschap. De wandelapp heet 'wandelen in Overijssel' en voor fietsers is er 'fietsen in Overijssel'.

Steun Het Overijssels Natuurfonds!

Maak Overijssel groener en gezonder. Al vanaf €7,50 bescherm jij één vierkante meter natuur.

Help mee!