Reestdal: kleinschalige landschapselementen

Voel u bij ons welkom

Graag verwelkomen we niet alleen onze campinggasten, maar ook de passanten die binnenkomen om zich te informeren bij onze receptie en/of kort willen pauzeren in het knus ingerichte winkeltje met (streek) producten in ons dagelijks geopende 'Koffie to Go.' Buiten een overdekt terras.

Te voet of per fiets?

Op de splitsing Schapenstreek / De Haar: nabij het wandelkeuzepunt A25 staat een bord van Si-Es-An om u uitgebreid te informeren over het wandel en/of fietsnetwerk middels knooppunten door het Idyllisch Reestdal. Een uniek beekdallandschap op de natuurlijke grens van Overijssel en Drenthe.

Een gezinsroute beleven?

Wij bieden u vele mogelijkheden: niet alleen op de fysieke kaart, maar ook via de app-routes. Die app-routes zijn te vinden bij Landschap Overijssel. Wilt u liever een tocht op de pedalen, ook dat is mogelijk. Ons bord staat ter oriëntatie aan De Haar / Schapenstreek bij de uitgang van Si-Es-An.

LandschapOverijssel: er-op-uit

Bourgondisch wandelen?

Wil je graag een meerdaagse wandeling door het oeroude Reestdal met een groepje gelijkgestemden ervaren? Informeer naar de mogelijkheden bij de receptie! Wat kunt u verwachten? Open de link 'bourgondisch wandelen'; het team Si-Es-An brengt u op de hoogte over de recentste wandelmogelijkheden.

Bourgondisch wandelen

Survival Experience

Zowel passanten als campinggasten kunnen aan De Haar in Balkbrug gebruik maken van het park 'Reestdal Outdoor' (sportieve spelelementen). Het Outdoorpark onderging een metamorfose vanaf het jaar 2024. Informeer naar de (groeps)mogelijkheden bij de receptie.

Reestdal Outdoor

De Haar 5: Toen & Nu

De Haar en Westerhuizingerveld waren vroeger uitgestrekte, woeste gronden. Na verloop van tijd vestigden zich boeren in het gebied, de kleine boerenbedrijven vormden samen een buur(t)schap, ontgonnen het land en/of starten een camping. Hedendaags behoort boerderij 'De Deel' bij camping Si-Es-An.

De Haar 7: Toen & Nu

Vroeger zag dit gebied er heel anders uit. De schaapherder doolde vanaf buurtschap Den Huizen (op dat erf zie je nog een monumentale schaapskooi) over de Haardennen tot in het Westerhuizingerveld (richting 't Staphorsterbos). Tegenwoordig vormt Brasserie de Boerderij het hart van camping Si-Es-An.

Brasserie de Boerderij

Welkom in het Reestdal

Op de grens van Drenthe en Overijssel bevindt zich een uniek, ongeschonden en mysterieus eeuwenoud beekdallandschap met vele verborgen cultuurschatten. In het kleinschalige landschap, waar grensbeek 'Reest' zich doorheen meandert, bevinden zich hooilanden, akkertjes en (broek)bosjes.

Leestekens van het landschap

Verstilde landweggetjes

Buiten de hogere flanken van de grensbeek 'Reest' zijn de boerderijen in het beekdal gevestigd op de wat hogere zandkoppen. Direct rond de (keuter)boerderij werd akkerbouw bedreven en de zandweggetjes vormden 'toen', maar ook hedendaags, nog de verbinding tussen de kleine gehuchten (buurtschappen).

Voormalige hoogvenen Reestdal

Kabbelende Reest

Grensbeek 'Reest' vormt al eeuwenlang de natuurlijke grens tussen de provincies Overijssel en Drenthe en is het beekdal in grote lijnen niet veranderd. Dankzij de jaarlijkse overstromingen en de hoge waterstanden, worden de kleinschalige hooilanden bemest en bloeit en zoemt het er in de zomer.

Reest en Landschap Overijssel

Het kleinschalige landschap kent ook heidevelden en monumentale boerderijen in de karakteristieke buurtschappen. Op de particuliere landgoederen, met bosaanplant vanaf het jaar 2003, een verscheidenheid aan bijzondere flora maar ook fauna met o.a. de moerassprinkhaan.

Meer over de flora en fauna

Ooievaars in het Reestdal

Als ergens een gebied in ons land is waar je met het grootste gemak kunt genieten van de majestueuze ooievaar, dan is het wel in het Reestdal. Hier broedt namelijk de meest succesvolle populatie van Nederland. Dit is te danken aan een ooievaarsproject van Vogelbescherming Nederland,

Leefgebied van de ooievaar

Mysteries van het Reestdal

Het oeroude Reestdal, rond het grensriviertje de Reest, leent zich ook heel goed voor spannende, oude mysterieuze volksverhalen. Benieuwd naar een paar verhalen? Open de link 'Mysteries van het Reestdal' en lees snel verder.

Mysteries van het Reestdal

Dennen op hoogte

Hier loop je het natuurgebied Haardennen in. Het woordje 'haar' betekent hoogte en zoals je ziet staan op de armere zandgronden die iets hoger liggen inderdaad dennen. De website van Staatsbosbeheer geeft toelichting op het waterverbruik van naaldbomen. Interessante weetjes bij

Kosten bomen water?

Kans voor bedreigde soorten

Via het project 'Vipera verbindt' zijn hier heide en hoogveen met elkaar verbonden door bos te kappen. Zo is het leefgebied van bedreigde diersoorten uitgebreid. Bijzondere soorten als adder (vipera), levendbarende hagedis, kamsalamander, heideblauwtje en klokjesgentiaan profiteren hiervan.

Perspectief voor de adder?

Historie Huizingerwijk

Kijkend naar de Huizingerwijk, nu een smalle sloot, kun je je moeilijk voorstellen dat er druk werd gevaren door boeren op een zogeheten 'zomp' tussen het buurtschap Den Huizen en het kanaal de Dedemsvaart. Op een zomp, platbodem met weinig diepgang, kon de boer schapen en turf vervoeren.

Historie over de Huizingerwijk

Natuurwaarden

Het gebied de 'Haardennen' kent een grote verscheidenheid aan natuurwaarden waaronder de veenputten. Goed onderhoud is daarbij essentieel. Voor een mooi biotoop is bijvoorbeeld voldoende zonlicht op de grond belangrijk. Misschien voelt de heikikker zich hier dan ook wel thuis.

Lees meer over de heikikker

'De Dedemsvaart' - toen

Haardennen: voor het dempen van het kanaal De Dedemsvaart, waarover nu de dubbele verkeersweg N377 ligt, werd rond 1966 vele kubieke meters zand gegraven Er ontstond een grote waterplas. Nu, een verpacht viswater in een bosrijke omgeving waar het goed toeven is aan de waterkant.

Lees meer over het kanaal

Nu: verkeersweg N377

Voor 1967 zag de Zwolseweg (N377) er compleet anders uit. Toen voeren vele grote vrachtschepen, meestal geladen met turf, tussen Dedemsvaart en Hasselt over dit brede kanaal. Die moesten vaak wachten voor de brug in Balkbrug. In 2020: op dezelfde kruising in Balkbrug nu een tunnel.

Geschiedenis Balkbrug

Eén van de drie belangrijkste wegen die van het zuiden naar het noorden van ons land liep, moest vanwege de aanleg van kanaal 'De Dedemsvaart' van een brug voorzien worden. De brug kreeg een speciale functie, namelijk een beweegbare balk : 'de balkbrug'. Zo komt het dorp aan haar historische naam.

Balkbrug van vroeger

Rijksmonumenten in Balkbrug

Boslaan 92 toont het laatste zogeheten Limiethuisje van kolonie Ommerschans, een Rijksmonument. Het werd bewoond door bewakers en hun gezinnen, die moesten voorkomen dat kolonisten konden ontsnappen. De Limiethuisjes stonden op strategische plekken (grens) in het 700 ha grote gebied.

Rijksmonument Boslaan/Ommerweg

Aan de Boslaan 13-35 en Ommerweg 7-17 en 10-28 staan nog een aantal zogeheten 'dienstwoningen'. Deze zijn rond 1910 ontworpen door de gevangenis architect Metzelaar voor medewerkers van rijksopvoedingsgesticht Veldzicht.

Dronkenmanslaantje (historie)

Dronkemanslaantje

Deze naam stamt uit de periode van de Maatschappij van Weldadigheid. Langs deze afgelegen weg gingen dronken kolonisten, na bezoek aan het café, terug naar de kolonie. Ondanks koloniegeld, alleen te gebruiken in de Ommerschans, lukte het sommigen toch om elders aan geld te komen voor drank.

Dronkenmanslaantje (mysterie)

Geschiedenis Ommerschans

Maar liefst drie cultuurhistorische tijdlagen brengen het (natuur) gebied 'De Ommerschans' als geschiedenis in beeld vanaf begin 17e eeuw tot heden. Na het openen van de linken, unieke erfgoedverhalen. Elk vanuit een ander perspectief.

Oude begraafplaats Ommerschans

Ommerschans: Eerste tijdlaag

'De Ommerschans' is rond 1625 gebouwd ter verdediging tegen de Spanjaarden en in de loop van de tijd uitgebreid met bastions en ravelijnen. Vanaf 1740 dient het terrein ook als munitieopslagplaats, 'Lands Magazijnen'. Eind 18e eeuw nam de militaire functie af, het terrein ligt er verlaten bij.

Geschiedenis Ommerschans

"Ze komen eraan!" Zo moet het in 1672 geklonken hebben op de schans van Ommen. In dat jaar viel de Munsterse bisschop Bernard van Galen, ook wel bekend als Bommen Berend, Overijssel binnen met een groot leger met 42.000 man voetvolk en 17.000 ruiters.

Video Werelderfgoed 2018

Ommerschans: Tweede tijdlaag

Ooit was hier de toegangspoort tot de onvrije kolonie Ommerschans (1818-1888). Hedendaags geïllustreerd op het punt waar een grote foto van 'De Ommerschans' staat. Jaar 2025: er staan hier en onderweg door Ommerschans palen waarop een QRcode. Scan het voor een verhaal.

Participatieproces Ommerschans

Deze 'onvrije' kolonie was onderdeel van de Maatschappij van Weldadigheid, een maatschappelijk experiment bedacht door Johannes van den Bosch. Het gebouw, 100 x 100 vierkante meter in omtrek, bood plaats aan 1200 bedelaars.

Ommerschans: Derde tijdlaag

Eind 2007 is op initiatief van Staatsbosbeheer en de vereniging De Ommerschans het participatieproces ingezet. Deze samenwerking heeft geresulteerd in een visiedocument en werd opgesteld op 6 januari 2009. De derde tijdlaag: een balans om o.a. de cultuurhistorie en natuur te bewaren.

Staatsbosbeheer Ommerschans

Regionaal wandelnetwerk

In het jaar 2010 was in Gramsbergen de aftrap van het regionale wandelnetwerk in het Vechtdal, provincie Overijssel. Met de markeringen in het veld (pijl in verschillende kleuren en van keuzepunt naar keuzepunt) stel je je eigen route samen. In het najaar 2021 is het wandelnetwerk vernieuwd.

Wandelnetwerk Vechtdal

Schanspad & Landbouwpad 2025

Tegenwoordig vormt Ommerschans een bijzonder landschap waar natuur, cultuur en historie samenkomen. De sporen van het verleden zijn nog altijd zichtbaar en het waard om ontdekt te worden. Om deze geschiedenis hedendaags zichtbaar te maken zijn er twee wandelroutes door het gebied aangelegd in 2025.

Inspiratie korte / lange route

Scan onderweg een QR code

Oorsprong lanenstructuur

In de ontstaansgeschiedenis van al de zeven kolonien, periode Maatschappij van Weldadigheid, is de opzet van al die rechte dreven ook hedendaags nog authentiek. In België: Wortel-/Merksplaskolonie. In Nederland: kolonie Ommerschans, Veenhuizen, Frederiksoord, Wilhelminaoord en Willemsoord.

Ervaar de verschillen

Wie geinterresseert is in de koloniegeschiedenis (1818 tot 1888) onder de Maatschappij van Weldadigheid (MvW) kan er zelf een trip van maken vanaf de Nederlandse kolonien. Reis per voet, fiets of openbaar vervoer naar België en ervaar daarbij ook de verschillen per kolonie tijdens een museumbezoek.

Canon van Nederland: koloniën

Lanenstructuur per kolonie

Dit zie je binnen al de koloniestructuren van de Maatschappij van Weldadigheid, de authentieke kaarsrechte dreven (Belgisch). Zij weerspiegelen de opbouw, vanaf het jaar 1818, aan kaarsrechte lanen uit de beginperiode van de Maatschappij van Weldadigheid.

Koloniegronden in Ommerschans

De koloniehuisjes, bewoond door een gezin hadden een klein zijraampje aan weerszijden van het koloniehuisje. Zo konden de te werk gestelde kolonisten (jong en oud) in de gaten worden gehouden terwijl zij 's morgens vroeg (heen) en 's avonds (terug) liepen naar hun gezamenlijk onderkomen.

Kolonieboerderijen 'toen'

Na de sluiting van het bedelaarsgesticht in 1890 werden de koloniegronden en de hoeves geleidelijk aan verkocht. Van de 21 kolonieboerderijen zijn er slechts drie bewaard gebleven: de hoeve nr. 4 aan Balkerweg en de hoeves nr. 8 en nr. 11 aan de 1ste Schansweg.

Erfenissen van 'toen' (pdf)

Vanaf de Meesterslaan, kijkend naar het westen, heb je zicht op één van voormalige kolonielanen richting de voormalige hoeve nr. 11 aan de 1ste Schansweg. Wanneer de vergane voetstappen uit die periode, vanaf 1818 tot aan heden, eens konden verhalen...

Historie Hoeve Nr 4

Dit is één van de 21 hoeves uit de voormalige kolonie Ommerschans. Na sluiting van de kolonie, werd de boerderij als zuivelhoeve in gebruik genomen voor jongens van rijksopvoedingsgesticht Veldzicht (1894-1930). Nu is het eigendom van familie Hiemstra. Zij runnen een biologisch melkveebedrijf.

Plattegrond Ommerschans, circa 700 hectare groot (1818) met limiethuisjes (rode blokjes) op strategische punten (bewaking) en circa 20 hoeves (lichtbruine blokjes), waarvan er nu nog een aantal zijn. Zoals deze hoeve Nr.4 aan Balkerweg 72. Bron: RAAP-Rapport 2216, 2010. Koloniën van Weldadigheid

UNESCO werelderfgoed (2021)

De naam 'Canadabos'

De naam 'Canadabos' was al ver voor de tweede wereldoorlog bekend. Men vermoedt dat de naam 'Canadabos' ontleend is aan de arbeiders die hier te werk werden gesteld. Gezien de lange weg naar dit ondoordringbare dennenbos, werd al gauw gezegd: ''t is net de weg naar Canada'. Maar wat is het?

Lees snel verder

Houtwal

Een houtwal werd aangelegd om vee en wild te keren en als eigendomsgrens voor de boer. Zo'n houtwal wordt ook wel wildwal of eswal genoemd, of 'oude veedrift'; een zandweg die tussen dorpen en heidevelden of graslanden in lagere delen van een gebied liep, zoals 'Ommermoer'.

Geschiedenis Ommerschans

Deze houtwal, een verbindingspad door Ommerschans, valt onder het privéterrein van de fam. Hiemstra. Het is een gemarkeerd pad (pijl: geel) van het regionale wandelnetwerk waarop wandelaars van harte welkom zijn. Wandelt u hond mee? Dan graag aangelijnd.

Leestekens van het landschap

Oude Schansweg

Rond 1740 vond de uitbreiding plaats van de verdedigingsschans tot een van de grotere munitieopslagplaatsen van Nederland. De doorgaande route van het zuiden naar het noorden van Nederland liep om de schans heen. In 1832 was het (halfverharde) zandpad (wat nu Oude Schansweg is) de verbindingsweg.

Archieven 'Villa Erica'

Tuinen Veldzicht

Het enige overblijfsel van de voormalige tuin van het Rijksopvoedingsgesticht Veldzicht is de hedendaagse lange rode stenen muur waar de fruitbomen langs werden geleid. Fruit was vroeger een luxe product, kwajongens uit de buurt klommen daarom soms over de muur om te jatten. Maar of het smaakte?

Koloniewijk

De naam herinnert aan de kolonie 'Ommerschans' van de 'Maatschappij van Weldadigheid' (1818-1888). Het bord "Landbouwpad' verhaalt, door de QR code te scannen met je mobiel, nog meer over de omgeving. De koloniewijk is nu een afwateringssloot.

Historische gelaagdheid (pdf)

Natuurbeheer landschap

Landschap Overijssel beheert de kleinschalige bosjes en graslanden (op de kaart geel gemarkeerd) rond de monumentale korenmolen De Star. Een achtkantige stellingmolen. Via de grondwaterstand, kunnen we op een positieve manier invloed uitoefenen op de natuur.

Streekeigen landbouw

Historie molen de Star

De molen aan de Koloniewijk, een zijwijk van kanaal 'De Dedemsvaart', is gebouwd in 1848. Vanaf de kruising Balkbrug had je toen zicht op de molen. Om graan te lossen kon men met een puntertje tot in de molen varen. In 1974 is de molen verplaatst naar de huidige locatie.

Geschiedenis molen De Star

Het Magazijn

Het Magazijn is oorspronkelijk gebruikt als opslagplaats voor onderhoudsmaterialen voor kanaal 'De Dedemsvaart' en stond dichtbij de molen. Na het dempen van het kanaal is 'Het Magazijn" verplaatst naar de huidige locatie. Het Magazijn en korenmolen 'De Star' zijn industriële monumenten.

Hedendaagse bedrijvigheid...

Vrijwilligers van molen 'De Star' en hun vrienden houden de geschiedenis levend en organiseren regelmatig activiteiten! O.a. op de Nationale Molendag (in mei), Open Monumentendag (in september) en tijdens plaatselijke wandel- en fiets-evenementen.

Openingstijden molenwinkel

Streekproducten molenwinkel

In principe is molen ' De Star' op elke zaterdag van 10 tot 16 uur geopend, zo ook het winkeltje in 'Het Magazijn' met streekproducten (meel / bakproducten, kaassoorten van 'De Weldaad' en droge worst van boerderij Uut 't Veld). Er is dan ook een (warme) consumptie mogelijk.

Ontstaan Katingerven

In het Katingerveld zaten veel natte plekken waar kleinschalig turf werd gestoken. Later werd ook zand afgegraven ten behoeve van het viaduct van de N48 die in de jaren '60 werd aangelegd. In de jaren 60/70 werd er veel gezwommen in en geschaatst op de plas. Daarna kreeg de natuur de overhand.

Landgoed Katingerveld

Het Katingerveld was ooit een heidegebied waar de schapen van de boerderijen op Den Kaat graasden. Later is het op een paar stukjes na ontgonnen tot weiland. In 2006 is er het Katinger, particuliere bos geplant, waar de twee oude stukjes 'woeste grond' van Landschap Overijssel in zijn op genomen.

A35: route Si-Es-An 24km

Sla rechtsaf. Volg de markering (pijl: grijs en bruin) richting het knooppunt 99-36 tot 69. Daarna wordt het gemarkeerd door een Drentse pijl tot het knooppunt 98. Vervolg de 24km (pijl: verschillende kleuren) tot het eindpunt bij Si-Es-An.

Hond mee op de 24km?

Een gastvrij verzoek namens de particulieren, boeren, Landschap Overijssel en Drenthe om uw hond goed aangelijnd te houden op de 24km route bij het betreden van hun erf, weiland met koeien, particulier bos, hooilanden en nieuwe natuur door het Reestdal. Dank.

A35: route Si-Es-An 15km

Vervolg de markering (pijl: blauw) naar links en ga verderop rechts. Je komt door de buurtschappen Den Kaat en Rabbinge. Aangekomen bij knooppunt (A)34, sla rechtsaf. Volg de markering (pijl: verschillende kleuren) naar het eindpunt bij camping Si-Es-An in Balkbrug.

Ontstaan esgehuchten

Pas in de loop van de middeleeuwen ontstonden op de zandkoppen aan de rand van het dal de esgehuchten. De agrarische methoden werden beter en ook de werktuigen bleken steeds meer geschikt om delen van het ruige veen te ontwateren en af te graven. Langzaamaan veroverde de mens een eigen plek.

Boerderijen van het Reestdal

Zandwegen als verbinding

Tussen Den Kaat - Rabbinge- Den Huizen-Wildenberg stonden de boerderijen door zandwegen met elkaar in verbinding. Ook ging men over deze paden naar de kerk in Oud Avereest. Sommige boerderijen stonden in groepjes, zoals Den Kaat en Den Huizen. Andere waren een eenmanses zoals de Wildenberg.

Buurtschap Den Kaat

Buurtschap Den Kaat bestaat uit drie boerderijen. Waarschijnlijk is het in de late middeleeuwen waarschijnlijk ook als eenmanses begonnen. In 1384 wordt ten Coete genoemd in schattingslijsten van het Bisdom Utrecht. Uit onderzoek blijkt dat het gebint van Den Kaat 2 is opgericht rond 1660.

Project 'water op maat'

Maar liefst op vijf locaties werd de veenbeek 'Reest' in het jaar 2015 ondieper gemaakt. Over een afstand van ongeveer 50 meter is op zo’n plek zand gestort en de bodem met 50 centimeter opgehoogd. Het doel van het 'verondiepen' is de afvoer van water te beperken. Het moet niet tegelijk...

... in de benedenloop van de Reest (lees: Meppel) terecht komen. Bovenloop en middenloop van de beek moeten dan meer water bergen en minder afvoeren. Bruggen bij Rabbinge en Den Huizen en Den Kaat werden vervangen. Bij twee stuwen werden vispassages aangelegd. Foto's: hetreestdal.nl

Zoek op een onderwerp

Knijpstuwen; o.a. bij Den Kaat

Men spreekt in kringen van waterbeheerders ook wel over knijpconstructies. Het gaat hier om twee puntdeuren achter een brug die onder normale omstandigheden open staan. Bij extreme regenval gaan de deuren dicht. De locaties zijn Den Kaat, Rabbinge en Vledders (ter hoogte van IJhorst).

Bruggen over beek 'Reest'

Tegenwoordig heeft het beschermde natuurgebied rond de voormalige hoogveenbeek 'Reest' een heel ander aanzicht gekregen. Zo ook de 'herstelde' bruggen die nu over de grensbeek 'Reest' liggen. Foto: herstelde Reestbrug in Den Huizen. Meer weten over de 37 Reestbruggetjes? Open de link.

Bruggen over de beek Reest

Hoe ontstaat een buurtschap?

Aan deze weg zie je enkele boerderijen. Al rond 1500 bouwden boeren uit het noorden op de hoger gelegen zandgronden in het Reestdal hun boerderijen. Zo ontstonden enkele gehuchten, zogeheten buur(t)schappen. De naam duid vaak op een hoeve (boerderij) of stamt af van een familie.

Grensoversteek Schrapveen

Wanneer je op dit bruggetje staat, een van de vele in het Reestdal, heb je rechts zicht op de steeds smaller wordende Reest, stroomopwaarts richting de bron. Links, het niet toegankelijke natuurreservaat Schrapveen.

Over de Reestbruggetjes

Onbeduidend slootje

De oorsprong van de bovenloop van de Reest ligt ten noorden van Dedemsvaart in het buurtschap De Tippe (Ov). De afgedamde rechte sloot bij de oorsprong wordt verrijkt met kwelwater en stroomt als een onbeduidend slootje richting Schrapveen en tot in de stad Meppel.

De Reest vaak bedreigd (HVA)

Moerassprinkhaan

De 'Reest' ligt in (natuur)gebied Schrapveen-Nolderveld-Jodenvonder. De voormalige hoogveenbeek 'Reest' kenmerkt zich door grote contrasten op korte afstand. Kleinschalig (boeren)landschap wordt afgewisseld met stuifduinen en (moerassige) hooilanden. O.a. de moerassprinkhaan voelt zich hier thuis.

Ecoloog v der Weele vertelt...

Oude stroombeek in nieuw jasje

In de natuurgebieden rond de Reest komen veel bijzondere planten en dieren voor. Dit maakt het Reestdal een ideaal gebied om wandelend te gaan verkennen. Het natuurgebied moet aansluiten op het Natuurnetwerk Nederland en er komt meer natte heidenatuur die beter aansluit op de omliggende landbouw.

Stroombeek in een nieuw jasje

Planten als vertellers

Reservaat Schrapveen (kwetsbaar en niet toegankelijk) heeft vanwege haar moerassige hooilanden een grote natuurwaarde. De zeldzame planten vertellen stuk voor stuk iets over de plek waar ze groeien en worden daarom nauwlettend gevolgd door de beheerder Het Drentse Landschap. Klik op de link.

Verhaal planten als vertellers

Moeraskartelblad

In het Reestdal groeit een bijzondere plant die het gemis van de orchidee ruimschoots compenseert: 'Moeraskartelblad' (onderste foto: archief HDL). Deze plant bloeit in het voorjaar en houdt van de drassige, matig voedselarme grond van reservaat Schrapveen.

Moeraskartelblad op video

Waterberging Nolderveld

In het gebied 'Nolderveld-Jodenvonder' bij Zuidwolde is in 2011 gestart met de omvorming van landbouwgronden tot natuur. Vroeger graasden hier de Limousinrunderen van stichting Het Drentse Landschap. Privéfoto routemaker: opgegraven stuk kienhout in het toen, net ontgonnen, gebied.

Kienhout; natuurlijk erfgoed

Kienhout is een getuigenis uit een ver verleden. Het is afkomstig van in het veen verdronken oerbossen. De bomen werden door mos overgroeid en in de loop van 6000 jaar met veen bedekt. Zachte delen vergingen en alleen de harde delen van de kolossale bomen bleven over. Bij afgravingen komt het boven.

Ecologische verbindingen

Voor dit gebied in de bovenloop van het Reestdal was - naast het herstel van de natuurwaarden en aanleg van ecologische verbindingen - waterberging als doelstelling geformuleerd. Het herstelproces vond plaats in overleg met o.a. het Waterschap Reest en Wieden. Beleef hedendaags de nieuwe natuur.

De Loop van de Reest

De lange afstandswandeling 'De Loop van de Reest' tussen Meppel en Hoogeveen vertelt circa 160 km het verhaal van de geschiedenis van het Reestdallandschap. Vrijwel nergens in Nederland vind je een beek die zo goed bewaard is gebleven als de Reest.

Reis mee door het landschap

Drassige hooilanden

De hooilanden waren in het verleden belangrijk voor de gemeenschap. In de late middeleeuwen zijn de meeste hooilanden privébezit geworden, veel eerder dan de zogenaamde 'meenten' (gemeenschappelijke weilanden). Tegenwoordig worden de hooilanden beheerd door het Drentse en Overijsselse Landschap.

Hooilandenbeheer landschappen

Reis mee door het landschap

De oorsprong van de voormalige hoogveenbeek 'Reest' begint ten noorden van het veendorp Dedemsvaart bij het buurtschap De Tippe. Klik op de link en maak een reis met de stroming mee van de huidige laaglandbeek door het unieke beekdallandschap.

Film: De Tippe tot Rabbinge

Natuurreservaat Schrapveen

De rijkdommen van Schrapveen, hedendaags een ontoegankelijk natuurreservaat aan de Drentse kant van de veenbeek 'Reest', heeft alles te maken met een unieke combinatie van hoogteligging, waterhuishouding en bodemopbouw. Deze drie factoren zorgen voor specifieke milieuomstandigheden!

Biodiversiteit in Drenthe

Suudwoldiger Rug

Op dit punt kun je, achteromkijkend en recht voor je, goed zien dat het buurtschap Nolde hoog ligt. De es van dit gehucht lag als een soort schiereiland (kaart 1900) in het beekdal van de Reest. Je ervaart daar nu maar weinig meer van omdat overal in het landschap bosjes verschenen zijn.

Ontstaan esdorp 'Suthwalda'

Terugtrekkende gletsjers

De terugtrekkende gletsjers (voorlaatste ijstijd) lieten grondmorene achter in de vorm van een laag keileem van wisselende dikte met daarop smeltwaterafzettingen. De Rug van Zuidwolde ligt 16 m +NAP. Over deze rug liep een oude verbindingsweg door het Reestdal via de Ommerschans naar het Vechtdal.

Stuwwallen in Nederland

Vanaf de Middeleeuwen

In de Middeleeuwen ontstond de nederzetting Zuidwolde te midden van uitgestrekte moerasgebieden. Op kleinere zandkoppen eromheen esgehuchten. Verandering geschiedde door de grootschalige verveningen vanaf de 17e eeuw op initiatief van de familie Van Echten. Hierdoor ontstonden nieuwe buurtschappen.

Van Echten, adellijk geslacht

Landgoed De Stenen Pijp

Het particuliere landgoed De Stenen Pijp kent vanaf het jaar 2005 een prachtige ontwikkeling na de machinale aanplant (per hectare 5000 jonge boompjes) en vanaf heden (2023) mag er ook een houtkap worden toegepast. De particuliere eigenaren gaven hun landbouwgrond terug aan de natuur.

De voorwaarden waren dat ieder particulier landgoed ook toegankelijk moest zijn voor de wandelaar. Tegenwoordig kun je er prachtig doorheen wandelen over de gemarkeerde paden (pijl: bruin). Let wel, als wandelaar ben je te gast. Respecteer de regels die op de bordjes staan vermeld.

Historie 'De Stenen Pijp'

De oorsprong van de naam 'De Stenen Pijp' ligt ver terug in het verleden zoals valt te lezen op de website van de historische vereniging Avereest uit Dedemsvaart. Ook het grensriviertje Reest en een voormalige tapperij speelden daarin een rol. Nieuwsgierig naar het bijzondere verhaal?

Lees snel verder...

Biodiversiteit tot productie

Van biodiversiteit tot houtproductie tot recreatie: bos kan veel verschillende functies vervullen. Dat plaatst de eigenaar voor een flinke uitdaging. Hoe zorg je ervoor dat verschillende functies in balans zijn en blijven? Maar, dood hout verhoogd de biodiversiteit aan micro-organismen!

Bosgroepen, bosbeheer

Wat leeft er in dood hout?

Ook voor bijvoorbeeld een groot aantal soorten mieren, vliegen, wantsen, wespen, vlinders, pissebedden, springstaartjes, vleermuizen, vogels, paddenstoelen, mossen en korstmossen is dood hout van levensbelang. Leuk, bekijk eens met een vergrootglas de onderkant van een paddestoel of het dode hout.

Bosbeheer Landschap Overijssel

Het Nolderveld 'toen'

Zo'n duizend jaar geleden was het Reestdal een gebied met grote veenmoerassen en dichte broekbossen. Wie goed speurt kan nog een aantal 'horsten' (zandkoppen) ontdekken. Rond 12e eeuw kwamen boeren uit het noorden naar dit gebied, op zoek naar een betere toekomst.

Geologie van Nederland

Het Nolderveld 'nu'

Het is niet voor te stellen dat het Nolderveld van toen, nu een groot omheind heidereservaat is. In het laagland liggen de voor Nederland zo kenmerkende veenweidegebieden, het decor voor weidevogels en de veenmol. Ben je nieuwsgierig geworden naar deze merkwaardige krekel, bekijk

Bodemleven in beeld; veenmol

Natuurbeheer Rabbingerveld

Jaar 2017: deze landbouwgronden werden omgevormd tot nieuwe natuur. Het Rabbingerveld, in beheer van Het Drentse Landschap, ontwikkelde zich tot een bijzonder natuurgebied in het Reestdal. Je zag al vrij snel een enorme groei van zonnedauw en moeraswolfsklauw.

Waarneming van hetreestdal.nl

Na een paar jaar was de grond begroeid met struikheide. De lagere delen waren bedekt met dopheide met daartussen een keur aan veelkleurige en vormenrijke mossen en korstmossen. Hedendaags kun je er door wandelen via de markering van het Drentse wandelnetwerk richting het natuurgebied Wildenberg.

Wat is hier te zien

Wanneer je goed om je heen kijkt, zie je vele omgevallen bomen liggen. Sommigen zijn al behoorlijk aan het rotten en lijken wel dood, maar het bruist nog van leven. Zelfs paddenstoelen voelen zich hier thuis. Turend door de bosrand kun je een aantal verscholen poelen zien (bekijk de app-kaart).

Een vreemde poelgast

De Boomkikker, gifgroen met zuignapjes aan zijn pootjes, is wel een heel vreemde gast. Wordt er een nieuwe poel aangelegd met braamstruiken er-om-heen (liefhebber van ruig) dan is ie er als de kippen bij. Veranderen de leefomstandigheden, dan gaat deze kikker er snel van door.

Lees meer over de boomkikker

Is dit het mooiste kerkenpad?

Dat de buurtschap bewoners over modderige smalle en heuvelige paadjes eeuwenlang naar de kerk in Oud Avereest gingen, dat is 'nu' vergane historie. Maar wat is overgebleven; een netwerk aan mooie wandelpaden door het natuurgebied Wildenberg, gelegen in het oude beekdallandschap 'Het Reestdal'.

Nog meer kerkenpad historie

Ontstaan Esgehuchten

In de loop van de middeleeuwen ontstonden hier op de zandkoppen aan de rand van het dal de esgehuchten. De agrarische methoden werden beter en ook de werktuigen bleken steeds meer geschikt om delen van het ruige veen te ontwateren en af te graven. Langzaamaan veroverde de mens hier een eigen plek.

Over kleinschalige akkers

Rabbinge en Wildenberg

Het Drentse Landschap beheert het gebied ter hoogte van Oud Avereest. Dit is een van de weinige plekken in Drenthe waar zandwegen tussen de boerderijen voor ontsluiting zorgen. Van oudsher werden vanuit de boerderijen in dit gebied de eenmans-essen of kampen bewerkt.

Over het begrip 'eenmanses'

Beheerboerderij De Uilenburcht (Rabbinge 7) van 't Drentse Landschap is de thuisbasis van een kudde Limousinrunderen die tijdens de zomermaanden op de schrale graslanden graast. Vanuit deze boerderij vindt ook het beheer plaats van de graanakkers en hooilanden langs de Reest.

Beekherstel Reestdal

Waterschap Reest en Wieden wil met de nieuwe inrichting een aantal doelen bereiken. Het optimaliseren van de grond- en oppervlaktewaterpeilen voor de functie natuur in het beekdal. Daarbij rekeninghoudend met de aanwezige landbouw. En tevens het voorkomen van overlast tijdens hoogwatersituaties.

Bijzonderheden Reestdal

Het Reestdal is voor Nederlandse begrippen fysisch geografisch zeer zeldzaam, dat komt door de gaafheid van het dal. Het harmonieus samengaan van natuur en landschap in het kleinschalige beekdallandschap moet in het plan passen

Water-op-maat-project Reestdal

Samenwerking gebiedspartners

Het waterschap werkt samen met zijn gebiedspartners: de provincies Overijssel en Drenthe, de gemeenten Meppel, Hardenberg, Staphorst en De Wolden, LTO, Stichting Het Drentse Landschap, Landschap Overijssel en diverse maatschappelijke organisaties aan het vitaliseren van het plattelandsgebied.

Waterschap Vechtstromen

Boerderijen in Oud Avereest

Als je vanaf het fietspad naar de boerderij op Oud Avereest 1 kijkt, zie je o.a. een gebruikerstuin, een levensboom boven de voordeur, een bakhuisje en een boerin die 'onder de pannen' zit. Het grote verschil met de andere boerderijen in Oud Avereest is dat deze boerderij een siergevel heeft.

Bakhuisje naast de boerderij

Sommige boerderijen hebben een klein stenen schuurtje, een zogeheten bakhuisje. Wanneer er brandhout nodig was om in zo'n bakhuisje de oven op te stoken (voor o.a. brood en koeken bakken), tja, dan moest de boer een (beuken)boom kappen en daarna het hout drogen. Dus werk aan de winkel.

Leestekens van het landschap

Schooltje Oud Avereest

De school van Oud-Avereest was tot in de 19e eeuw de enige school van Avereest. Haar geschiedenis is nauw verbonden met die van de naburige kerk; de huidige Reestkerk. Tot aan de Franse Revolutie was het geven van onderwijs in de Nederlanden een taak van de kerk. In 2016 een 400 jarig bestaan.

Belang van landschapselementen

Houtwallen, singels, bosjes, heggen, poelen en bloemenranden vormen een (route)netwerk waar dieren en planten afhankelijk van zijn. Zo kunnen ze zich van het ene naar andere gebied verplaatsen. Het biedt voor veel dieren een nest- en schuilplaats. Landschapselementen verhogen de biodiversiteit.

Aanleg landschapselementen