Project

Wierdense Veld

Wierdense Veld
Wierdense Veld  Foto Nico Kloek
N 52° 29.556' E 006° 12.077'

Het Wierdense Veld is een natuurparel! Het heeft dan ook niet voor niets de Europese status Natura 2000 gekregen. Maar het Wierdense Veld staat, net als alle andere veengebieden in Overijssel, zwaar onder druk. Het gebied verdroogt, waardoor het veen zal verdwijnen. Daarom heeft Landschap Overijssel van de provincie Overijssel de opdracht gekregen om, zo goed als dat mogelijk is, de natuur in het Wierdense Veld te herstellen. Omdat het verhogen van de grondwaterstand één van de belangrijkste natuurherstelmaatregelen is voor het hoogveenlandschap, zullen er ook in de omgeving van het Wierdense Veld maatregelen nodig zijn.

Wierdense Veld moet nat en zompig zijn

Het Wierdense Veld is een hoogveenlandschap en dit landschap moet nat zijn. Hogere, drogere delen begroeit met heide wisselen af met de lagere, natte stukken waar veenmossen en hoogveenmossen groeien. Een bijzonder landschap waar specifieke planten en dieren leven die nergens anders kunnen leven.

Hoogveenmos (Sphagnum) kan alleen groeien op een ondoorlatende gliedelaag (een laag van organisch materiaal), die het regenwater tegenhoudt. Hierdoor blijft het veenmos continu nat en zompig en kan het aan de bovenkant aangroeien. De onderste laag sterft af, maar verteert niet omdat het te zuur is en er geen zuurstof bijkomt. In de meest ideale situatie voor het hoogveen staat het grondwater tot aan de onderkant van de gliedelaag. Doordat vroeger veen is afgegraven in het Wierdense Veld zijn lekken in de gliedelaag ontstaan. Dit, in combinatie met een lagere grondwaterstand dan wenselijk is, maakt dat deze lekken als een soort afvoerputjes werken waardoor het regenwater naar de zandondergrond wegloopt. Het gebied verdroogt, waardoor stukken veenmos droog komen te staan, verteren en het veenlandschap langzaamaan verdwijnt.

LO_hoogveenlandschap zonder tekst_30082021
Het Wierdense Veld wordt steeds natter
Foto Nico Kloek
Een nat Wierdense Veld
Foto Nico Kloek
Wierdense Veld, het dichten van de lekken in de gliedelaag
Foto Nico Kloek
Wierdense Veld
Foto Nico Kloek
Wierdense Veld
Foto Nico Kloek

Resultaten natuurherstel tot nu toe

De afgelopen jaren hebben we grootschalig natuurherstel uitgevoerd. We zien momenteel dat er meer water blijft staan in het Wierdense Veld. Op de plekken die eerder snel droogvielen, bleef het water dit jaar voor langere tijd staan. Ook tegen de folieschermen en achter de dammetjes bleef het water staan. Dat is heel mooi om te zien. Of dit te danken is aan de natuurherstelmaatregelen, en niet het effect is van de grote regenval van afgelopen jaar, zullen we op de langere termijn moeten bezien. In de toekomst zal de Provincie gaan monitoren wat de effecten van het natuurherstel zijn.

Wat gaat er nu gebeuren in het Wierdense Veld?

Zolang in Nederland de invloeden op de natuur zo groot blijven, denk aan de verdroging door ontwatering en klimaatverandering en door de grote hoeveelheid stikstof die neerslaat in de natuur, zullen we als terreinbeheerder alle kansen pakken om de natuur in het Wierdense Veld te beschermen. Want hoe sterker de natuur is, hoe beter bestendig ze is tegen deze invloeden.

De meeste lekke veenputten zijn in kaart gebracht en gedicht. Maar er zijn enkele lekken gevonden die we niet eerder hebben gezien. Omdat een veenlandschap moeilijk toegankelijk is, zal het vast en zeker vaker voorkomen dat we nieuwe lekken in de gliedelaag worden ontdekt. Deze gaan we dan alsnog dichten. Maar het grootschalige dichten van de lekken zoals we in 2022-2023 hebben uitgevoerd, is afgerond.

Aan de westkant van het Wierdense Veld hebben we twee oude landbouwpercelen in eigendom waarvoor we de ambitie hebben ze natuurlijker in te richten. We verbeteren hiermee de groeiomstandigheden van heischraalgrasland. We doen dit door de voedselrijke toplaag af te graven en we nemen maatregelen om te voorkomen dat het water wegstroomt over het maaiveld. Er ontstaat dan een glooiend landschap met onderstaande planten en dieren.

Reeen, Mark Zekhuis
LO09395 (1)
LO09244

Uitgevoerd natuurherstel gericht op vasthouden water

1. Dichten lekken in de gliedelaag

In de afgelopen jaren hebben we de lekken in de gliedelaag gedicht. In de laag, die oorspronkelijk zo’n 15 centimeter dik is, waren ongeveer 150 lekken gevonden. Het merendeel van de lekken was zo’n 3 bij 5 meter groot, het grootste gat was 80 bij 30 meter. Deze lekken zijn dicht gemaakt met een laag van leemhoudend materiaal. Dit was een uiterste precisieklus, want het is niet makkelijk om met zware materialen het kwetsbare veen te betreden. Met rijplaten hebben we ervoor gezorgd dat de ondergrond minimaal is beschadigd. De grootste lek die we hebben gedicht, zat bij de meeuwenplas. Om hier te voorkomen dat lokaal water horizontaal wegloopt, hebben we rond de meeuwenplas een dammetje aangelegd.

2. Aanleg aarden walletjes

Via ontginningsporen (vergraven delen die lager liggen) liep het water over grote afstanden naar het laagste punt in het gebied. Met de aanleg van aarden walletjes in die laagtes houden we het water beter en op meer plekken vast. Deze walletjes zijn ongeveer veertig centimeter hoog en creëren afgesloten komvormige laagtes in het veenlandschap (compartimenten). Op termijn groeien deze compartimenten dicht met veenmossen en wordt het water weer vastgehouden net als voor de vervening.

3. Plaatsing drietal folieschermen

Op drie plekken aan de rand van het gebied hebben we een foliescherm geplaatst. De folieschermen worden in het veen gegraven tot op de ondoorlatende bodemlaag en zullen voorkomen dat het water zijdelings het gebied uitstroomt. Het stukje foliescherm dat nog boven de grond uitsteekt is afgedekt met een laagje zand.

4. Verwijderen kleinere bomen en struiken

Doordat het gebied de afgelopen jaren droger is geworden, zien we dat er meer jonge bomen en struiken groeien. Deze begroeiing verdampt veel water en draagt hiermee nog eens extra bij aan de verdroging van het gebied. Daarnaast kunnen de wortels van de bomen de ondoorlatende bodemlaag weer lek maken en zijn hun vallende bladeren en naalden niet gunstig voor de heide en veenplanten. Deze opslag hebben we dan ook weggehaald.

Plaatsing en werking folieschermen

Het foliescherm is boven de grond afgewerkt met een walletje van leem
Het foliescherm is boven de grond afgewerkt met een walletje van leem  Foto Nico Kloek
Plaatsing en werking folieschermen Wierdenseveld

Gebiedsproces

Met alleen het dichten van de lekken binnen de grenzen van het natuurgebied, zijn we er nog niet. Ook rondom het Wierdense Veld zijn maatregelen nodig om, met name, de grondwaterstand te verhogen. Omdat dit grond van agrariërs betreft, vraagt dit een nauwe afstemming. In een gebiedsproces (getrokken door LTO Noord en de provincie Overijssel) wordt dit verder uitgewerkt en concreet gemaakt.

Provincie Overijssel: Hoogveen, wat is het en waarom is het bijzonder?

Bekijk onderstaande animatie voor meer informatie over de noodzaak van het natuurherstel.

Schakel marketing cookies in om deze content te tonen

Voor video's maken we o.a. gebruik van YouTube. YouTube plaatst cookies voor het weergeven van relevante video's.

Cookie-instellingen

Meer informatie

Wilt u meer weten over het gebiedsproces en de maatregelen die rond het Wierdense Veld worden uitgevoerd? Dan kunt u hiervoor contact opnemen met LTO of de provincie Overijssel. Kijk op deze pagina voor contactgegevens en meer informatie. Wilt u meer weten over het Wierdense Veld? Neem dan gerust contact op met onze terreinbeheerder Evert Dijk.

Wierdense Veld

Meer lezen over dit prachtige natuurgebied?

Klik hier
Steun Het Overijssels Natuurfonds!

Maak Overijssel groener en gezonder. Al vanaf €7,50 bescherm jij één vierkante meter natuur.

Help mee!