Een houtsingel is een breed, lijnvormig beplantings-element welke bestaat uit streekeigen bomen en struiken. Ze zijn aangeplant langs perceelgrenzen en langs sloten. De singels leverden brand-en geriefhout en zorgden voor bescherming van (het gewas op) de akker. Ook dienden houtsingels vaak als windbreker. Houtsingels hebben landschappelijk en ecologisch gezien een belangrijke verbindende functie. De soorten die voorkomen in een houtsingel kunnen van streek tot streek verschillen.
Landschap: Essenlandschap, Kampenlandschap, Maten en flierenlandschap (Beekdallandschap), Jong ontginningslandschap, Klei-ontginningslandschap, Kraggenlandschap, Oeverwalontginningslandschap, laagveenontginningslandschap, Hoogveenontginningslandschap, Veenkoloniaal landschap.
Hoofdsoorten: Droge bodem: Zomereik, Wilde lijsterbes, ruwe berk. Natte bodem: Zachte berk, boswilg, zwarte els.
Struikvormers: Meidoorn, hazelaar, vuilboom, sleedoorn, gewone vogelkers, hondsroos.
Secundaire soorten: max. 5% van de aanplant: Zoete kers, wilde appel, peer en mispel, wilde kardinaalsmuts, Gelderse roos.
Plantwijze: minimaal 3 plantrijen (circa 5-6 meter breed). Boomvormers in de middelste rij en struikvomersaan de zijkanten. De aanplant bestaat hoofdzakelijk uit bosplantsoen. Om de 10 tot 20 meter kan een boom worden geplant.
Plantafstand: 1,5 meter tussen de rijen en tussen de planten in de rij.
Volgroeide breedte: een volgroeide houtsingel is minimaal 5 tot 6 meter breed, uitgaande van 3 plantrijen. Afhankelijk van de beschikbare ruimte kunnen meerdere plantrijen worden toegepast.
Volgroeide hoogte: bomen die mogen uitgroeien kunnen wel 20 tot 30 meter hoog worden. De struikenlaagwordt 4 tot 6 meter.
Beheer: in de jeugdfase bestaat het onderhoud uit het vrij houden van de aanplant van ruigtekruiden zoals braam en brandnetel die de jonge bomen en struiken overgroeien. Na circa 5-6 jaar zal de aanplant gesloten raken. Daar waar nodig kan dan gesnoeid en gedund worden. Na circa 10 jaar is onderhoud noodzakelijk waarbij concurrentie krachtige bomen en struiken worden afgezet. Werk daarbij gefaseerd. Dit hakhoutbeheer dient periodiek (iedere 15-20 jaar) te worden uitgevoerd.
