Erfgoed

Dekzand

Lutterzand dekzand
Lutterzand dekzand  Foto Mark Zekhuis
N 52° 29.556' E 006° 12.077'

Tijdens de laatste ijstijd zo'n 20.000 jaar geleden, bestond het Nederlandse landschap uit koude steppe, toendra en zelfs poolwoestijn. Er was weinig begroeiing en er leefden grote zoogdieren zoals mammoeten. Doordat ons landschap kaal en vlak was met weinig beschutting, werden zanddeeltjes van stuwwallen en rivierbeddingen als een deken over grote delen van Nederland geblazen. Ook werden langgerekte dekzandruggen en -duinen gevormd.

Vroege bewoning

Dekzandlandschap kent vaak veel hoogteverschillen en leende zich daarom al vroeg voor bewoning; de bewoners er bleven hoog en droog en de natte dalvormige laagten werden gebruikt als weide voor het grootvee en hooiland. In de loop van de middeleeuwen werden marken opgericht om de woeste gronden op de hogere dekzandkoppen te beschermen tegen ongewenste ontginningen. Vanaf de 19e eeuw zijn veel gemeenschappelijke markegronden omgezet in bouwland, grasland, bos of (boeren)landgoederen. De natte, lagere gronden van het dekzandlandschap zijn met name de tweede helft van de 20e eeuw verbeterd via ruilverkavelingen waarmee de agrarische bedrijfsvoering en waterbeheersing efficiënter werd.

Dekzandgebied Heetdelle
Dekzandgebied Heetdelle  Foto Nico Kloek
Lutterzand dekzand
Lutterzand dekzand  Foto Mark Zekhuis
Boetelerveld
Boetelerveld  Foto Landschap Overijssel
Zandwinplas Holten Rijssen
Zandwinplas Holten Rijssen  Foto Mark Zekhuis

Dekzandgebieden in Overijssel

Door grootschalige ontginningen en ruilverkaveling zijn veel gebieden met dekzand verdwenen. In Overijssel vind je er gelukkig nog een aantal. Denk aan de zandverstuiving Sahara bij Ommen, het naaldbos bij Lutterzand, natuurgebied Buurzerzand bij Haaksbergen en natuurgebied Lutterzand langs de Dinkel. Ook bij het Boetelerveld vind je een oude dekzandrug. Het is belangrijk om deze gebieden te behouden.

Beerze stuifzand en heide

Help mee; elke m2 telt!

Door grootschalige ontginningen en ruilverkaveling zijn veel gebieden met dekzand verdwenen. Wil jij bijdragen aan het behoud van de natuurlijke landschappen van Overijssel? Er zijn allerlei manieren waarop je kunt helpen. Bijvoorbeeld door je in te zetten als vrijwilliger of door donateur te worden. We zijn blij met alle bijdragen, groot en klein. Help je mee?